HARÂBÂT EHLİNE HOR BAKMA!
Hârise İbni Vehb’in (radiyallahu anh) bildirdiğine göre, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuşlardır:
“Size cennetlikleri haber vereyim mi?” Onlar, hem zayıf oldukları hem de zayıf görüldükleri için kimsenin önemsemediği fakat bir şey için şöyle (olacak) diye yemin etseler Allah celle celalauhu’nun isteklerini yerine getireceği kimselerdir.
Cehennemliklerin kim olduklarını size bildireyim mi? Onlar, katı kalpli, kaba, cimri ve çalımlı yürüyen kibirli kimselerdir. (Buhârî, Eymân 9, Edeb 61; Müslim, Cennet 47)”
Sevgili Peygamberimiz çeşitli vesilelerle ümmetini uyarmıştır. O, ashabının / ümmetinin her konuda en güzeli ve en doğrusunu yapmasını temenni etmiş ve bu hususta gayretli davranmıştır. Cennete götürecek ameller ve kişiyi cehenneme götürecek davranışlar hususunda ise ısrarla durmuştur. Rahmet Peygamberi, çeşitli uyaranlarla ashabının dikkatini çekmiş, hazır olduklarını zamanlarda onları uyarmıştır. Nebevî metot denen bu usule göre ashabının hem zihnen hem fiilen müsait oldukları anı kollayarak tebliğde bulunmuştur.
Resul-i Muhterem, “Size cennetlik kulları söyleyeyim mi?” diyerek sahabenin dikkatini celbetmiş, daha sonra da cennete gireceklerin vasıflarını sıralamıştır. Bu hadiste cennetliklerin özellikleri olarak; dış görünüşten yola çıkarak insanların zayıf ve önemsiz gördükleri, ancak Allah katında çok kıymetli olan kullardır. Öyle ki insanların konuşmaya bile değer görmedikleri bu insanlar Allah’tan bir şey isteseler yahut şu iş şöyle olacak / olsun diye Allah’a yemin etseler Allah onları yalancı çıkarmaz, isteklerini yerine getirir.
O halde insanları sadece dış görünüşlerine, kıyafetlerine, maddi durumlarına veya mevkilerine göre değerlendirmek son derece yanlıştır. Allah Teâlâ’nın kriteri ise dış görünüş veye mevki değil, O’nun rızasına uygun iş ve davranış, yani salih ameldir. Yoksa sadece dış görünüşlerinden yola çıkarak insanları değerlendirmek kişiyi yanlış sonuçlara götürebilir. Nitekim İbrahim Hakkı Erzurumlu’nun rahmetullahi aleyh ifade ettiği gibi:
“Harâbât ehline hor bakma, şakir / Defineye malik virâneler var.”
Bazı insanların konuşmaktan bile yüksündükleri nice insanlar vardır ki Allah katında onlar çok kıymetlidir. Allah onları sevmiş, seçmiş ve isteklerini geri çevirmemiştir. Dolayısıyla bizde günlük hayatın koşuşturmacası içinde bu incelikleri gözden kaçırmayalım. Aksi halde Allah’ın değer verdiği ve daha dünyada iken cennetine layık gördüğü dostlarına karşı kusur işleriz. Zülf-i yâre dokunuruz maazallah.
Hadisin ikinci kısmında Resûl-i Ekrem aleyhisalatu vesselam bize cehennemliklerin kimler olduğunu da bildirmiştir. Allah Resûlünden öğrendiğimize göre insanlara hilmle / yumuşaklıkla muamele etmemek, onlara kaba, sert ve kırıcı olmak, cimri olmak, alımlı-çalımlı yürümek, insanları küçük görüp kendisini üstün görmek cehennemliklerin davranışlarındandır.
Sonuç olarak, kendini beğenip insanlara kaba, sert davranmak, insanlara kötü muamele etmek, cehennemlik insanların vasıflarıdır. Cennetlik kullar ise mütevazı, insanlara hilm / yumuşaklıkla muamele eden, onlara ikramda bulunan ve insanlar tarafından zayıf görünen kimselerdir.
/// Dr. Muhammed Ayhan’ın bu yazısı, Yüce Devlet Dergisi’nde (14 Mart 2010, 8. sayı) yayınlanmıştır.
