LİDER ve İKTİDAR
Keramet Meslekte mi?
Süleyman Demirel’in 27 Ekim 1965’te Başbakan oluşundan sonra memleketimizde mühendis-bürokrat liderlerin devri başladı. 1980’den sonra da Turgut Özal bu devri devam ettirdi. Mühendisliğin ve teknik adamlığın keramet ve liderlik için biricik şart sayıldığı bu dönemde, memleketimiz birçok tarihi fırsatlarla karşılaşmış olmasına rağmen bunlardan faydalanmamış ve gereken sonuçları alamamıştır. 1960 tarihi, memleketimizin bu yüzyılda karşılaştığı en önemli yol ayrımlarından birisidir; onun için teknokrat liderlerle başladım.
Detayları tarihçilere bırakarak derim ki 1960, yozlaşmanın giderek artan bir hıza ulaştığı ve daha çok alana yayıldığı bir dönemin başlangıcı olmuştur. Ve memleket sadece pratik kafalara, yalnızca gündelik düşünen teknokratlara, meselelerin derinlerine değil de dış yapısına bakan liderlere kaldığı için yozlaşmanın boyutu iyice artmış ve tarihin bize sunduğu büyük açılımlar kaçırılmıştır. 1980 sonrası ise daha kötü bir dönemi yaşattırdı. Ortaya çıkanlar öncekileri mumla aratır oldu. Ama önceden beri gelenler de onlara uyuverdiler. Bunun iki sebebi vardı: Birincisi, kendileri de gerçek ve sahici lider değildiler, ikincisi ise mevcut sistem hareket alanını adeta yok ediyordu.
Memleketimiz, hemen her meslekten devlet adamı ve lider gördü, 1900’lü yıllarda. Asker, sivil, bürokrat, teknokrat, ekonomist, iş adamı vs. Herhangi bir meslek veya mektepten olmak, liderlik için tabii ki bir ön şart değildir. Hemen her meslekten, hemen her kesimden gelen herkes lider olabilir. Yeter ki gerçek lider özelliklerine sahip olsun, yeter ki mevkiinin liyakat ve ehliyetini taşısın, yeter ki liderliği öğrensin ve öğrenmeye devam etsin. 1950 sonrasına bakıyorum da gelen geçen bütün devlet adamları içinde Adnan Menderes önde görünüyor. Bu, onun kapalı ve sıkı bir dönemden sonra millete yeniden yaşama sevinci verebilmiş olması, ileri görüşlülüğü ve büyük tesir ve icraya sebep olabilecek teşekküllere girmiş olmasıyla açıklanabilir. Kıbrıs için, (çok sonradan ortaya çıkan) Cezayir için yaptıklarını hatırlayalım. Bağdad Paktı’nın kurulması için gösterdiği gayreti unutmayalım. (Ayrıca 1930’lu yıllarda milletvekili oluşundan sonra, hukuk fakültesine girip bitirmesini de çok olumlu bir özellik olarak kaydediyorum.) Lakin mühim bir eksikliği vardır, rahmetli Menderes’in: Aşırı kibarlık ve beyefendilik. Aldığı kararlar ve geniş tatbikatla bağdaşmayan bu güvercinlik onun hazin sonunu getirmiştir. Ülke ve halkımız zaman zaman Yavuz, kimi zaman ise IV. Murat bekler karşısında, düşmanlarımız da…
Babacan bir adamdı, Turgut Özal. Demirel ve Erbakan gibi mühendisti. Zeki, kadro kurabilen, medyayı etkileyebilen, sermayeyi yönlendirebilen, gündem oluşturabilen, aydın ve iyi bir liderdi. Özgüven sahibiydi, hatta kendine aşırı güvenirdi; bu özelliği onu büyük yanlışlara da sürüklerdi. Cumhurbaşkanlığı tercihi de büyük ölçüde özgüveninden kaynaklandı ve bu onun en büyük hatalarından biri olarak tarihe geçti. (Cumhurbaşkanlığı da konumu itibarıyla sistemin konusudur, açması gerekirken bazen siyaseti ve devleti kilitleyebilmektedir.) Özal, her şeye rağmen ülkemize kendi deyimiyle “çağ atlatmıştır.”
1990’larda ise yeni bir lider tipiyle karşı karşıya olduğumuzu düşünüyorum: Medyatik Lider. Fiziği düzgün, iyi giyimli, konuşması vasatı kurtaran; halka, orta-aydınlara ve medyaya aynı şekilde şirin görünmesini beceren, herkese ve her kesime mavi boncuk dağıtan, bir tatlı su lideri tipi (msl. T. Çiller, M. Yılmaz, E. Mumcu). Bu tiplemeyi dejenerasyonun artık son kertesi olarak görüyorum. Bu boş ve kof kişilerin ülke ve milletimizi, vatan ve hatta coğrafyamızı tamamen mahva götürdüklerini rahatça söyleyebilirim. (R. T. Erdoğan, başarılı bir lider olarak kabul edilmektedir ama onun hakkında kesin hüküm vermek için henüz erkendir. Burada Cumhuriyet tarihi liderlerinden birkaç tanesi üzerinde, yazımızdaki fikirlere örnek olması için durulmuştur. Daha ilerisi başka bir çalışmanın ödevidir.)
İslam âlemi de bizden farklı değildir. Kaht-ı rical devrini hep birlikte yaşıyoruz adeta. Irak’ta Saddam gibi bütün Ortadoğu ve İslam âleminin başına çok büyük belalar getirmekten çekinmeyen bir zalim vardı; Libya’da Kaddafi gibi ne söylediğini bilmeyen bir megalomanyak hâlâ var; Türkmenistan’da ay isimlerine kendisi ve ailesinin adlarını verecek derece ne yaptığını bilmeyen Saparmurat Niyazov gibi psikopat bulunuyordu. Örnekler daha çoğaltılabilir ve tespiti kuvvetlendirmekten başka bir sonuca götürmez. Yalnız arada iyiyi ve beklenene yakın olanların çıktığını da belirtmek gerekir. Ziya-ül Hak’ı rahmet ve hürmetle anıyorum. İyi bir asker, oldukça iyi bir diplomat ve ideal adamı olan Ziya-ül Hak, belki çok büyük bir lider değildi, lakin İslam dünyasına soluk aldırabilen ender insanlardan birisi olmuştur. Ayrıca, iki zorlu bölgenin iki kahraman ve şehit liderini de rahmetle anmadan geçemeyeceğim: Bosna’nın Bilge Kralı ve aynı zamanda büyük bir aydın olan Aliya İzzetbegoviç; Çeçenistan ve Kafkasya’nın ikinci Şeyh Şamil’i Cevher Dudayev… (Bosna’nın aydın, mütefekkir, diplomat ve ideal adamı lideri ile Çeçenistan’ın kumandan, taktisyen ve diplomat kumandanının aynı kişide birleşmesini ne kadar da isterdim.)
Milletin Kararları, Sözler ve Liderler
Tarihin öyle şaşırtıcı ve hayrete düşürtücü özellikleri vardır ki mesela bir tanesi de, bazen koca bir dönemin ve hatta bir asrın arkasında bir küçücük cümle bulunabilmesidir. Tarihi dönemlerin arka planında yer alan ve toplumun en üst kesimindeki kişilerin söylediği bazı sözlerin bulup çıkarılması ve fark edilmesi önemlidir; Çünkü devlet ve toplum için alınacak dersler vardır. Her ne kadar tarih tekerrürden ibarettir deniliyorsa da kanaatimce bu söz uzun dönemler için geçerli olmaktadır. Toplumların yaşadığı yıkımlar veya çöküşler, sonradan o toplumun alacağı ve devam ettireceği uzun süreli kararları doğurmaktadır. Kararın alındığı ve heyecanla yaşatıldığı dönem boyunca o derslere sık sık müracaat edilir ve kendine dönme muhasebelerinin yapılmasına vesile olur. Mesela, 200 yıllık bir birliksizlikten, Haçlı ve Moğol istilalarına karşı bile oluşturulmayan ittihattan ve zehirli otların fışkırması gibi olan nifak ve Rafızîlik akımlarının da istilalarından sonra kurulan Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda, işte o önceki dönemden aldığı derslerin önemli payı vardır. Milletimiz birliksizlikten ötürü öyle acı ve ağır dönemler yaşamış; sonunda öylesine kesin ve uzun vadeli bir karar vermiştir ki bu, neredeyse üç yüzyıl boyunca sarsılmadan yaşatılmıştır. Ne zaman ki unutma ve gevşeme başlamış, işte o zaman tarihin tekerrür tarafı amansız çarklarını işletmeye başlamıştır.
O ilk kararın aşk ve şevkle yaşatıldığı dönemlerin, her birisi birer erişilmez yıldız misali olan hükümdarlar eliyle yoğrulmuş olduğunu görürsünüz. O padişahlar sadece yönetici değildiler, âlim ve aydın idiler, dava ve mücadele adamı idiler, kumandan ve taktisyen idiler, diplomat ve hukukçu idiler. Yönetici vasıflarının yanındaki bu özellikleri sebebiyledir ki yönetimde de azami muvaffakiyeti elde etmişlerdir. Özleri sözleri sağlam, söylediklerinin nereye varacağını bilen, kararlarını danışarak lakin isabetle ve ferasetle alan insanlardı.
1960–2000 arasındaki liderlerin bazı sözlerinin çok yanlış tesirler doğurduğu bilinmektedir. Hâlbuki hitabet yani konuşma sanatı, liderlerin en mühim özelliklerindendir. On senelik bir anarşi döneminin ardında “Yollar yürümekle aşınmaz” küçümsemesi vardır. Ayyuka çıkan rüşvet, yolsuzluk ve irtikâbın arkasında “Benim memurum işini bilir” lafı bulunmaktadır. Bir dönem hiçbir iş yapmayan ve sadece konuşan memleketin “Konuşan Türkiye” sloganından etkilenmediğini kim inkâr edebilir…
Milletin Sahibi
Başkanlık, milletlerin toplum ve ruh bilim açılarından önemli kurumlarından birisidir. Çünkü toplumların düzeni, gelişme ve değişmesi, sağlığı ve mutluluğu büyük ölçüde başlarına bağlıdır. Bu husus, kritik ve zor dönemlerde daha açıklıkla ortaya çıkar; dış ve iç tehdit ve tehlikelerden kurtuluş, milletin kendi içinden çıkardığı lider ve önderlerin elindedir çoğunlukla… Gerçek lider milletinin sahibidir. Lakin lider sadece baş demek değildir; her önde giden de baş değildir. Doğuştan gelen yetenek, yetmez bir kişiyi lider yapmaya. Gerçek lider ruhen, fikren, ilmen, kalben milletinin örnek olanıdır. İleri görüşlülük, basiret sahibi oluş, mevcut durum ve gündeliğin üzerine ve ilerisine uzanış bakımlarından yegâne olandır. Dostu da düşmanı da münafığı da en iyi tanıyandır. Hem en yumuşak olan, hem de en sert olandır. Varlıkta yokluğu düşünen, yoklukta bulandır, bulup dağıtandır. Şahsi yarar ve menfaatini değil, her zamanda ve mekânda, millet ve devletinin çıkarını düşünen ve elde edendir. İnsanları tanıyandır, ehliyet ve liyakatlerini en keskin bir biçimde ölçendir, yeteneklerine göre en uygun yerlerde istihdam edendir. Hem gönül almasını, hem de kalplere korku salmasını bilendir. Gerçek lider, zamanın ve şartların tesiriyle onlara uyan değil; dirayet ve kavvamiyetiyle zamanı ve şartları hakikate ve olması gerekene uydurandır.
Kadro ve Lider ve Aydın
Güçlü lider diktatör demek değildir. Evet, iktidarın gücü başka fevkalade şartlarla da birleştiğinde diktatörlüğe yol açabilir. Lakin toplum-devlet-aydın-sistem bütünlüğü sağlıklı gerçekleştirildiği takdirde, güçlü lider ve güçlü kadroların millete, azami hizmeti sunacağı da inkâr edilemez. Ayrıca, fevkalade dönemlerde çözülüşü kurtuluşa, yok oluşu da dirilişe çevirenlerin gerçek liderler olduğunu da hatırlamak lazımdır. Mesele elbette sadece lider meselesi de değildir, üst ve orta yönetici kadroyu da lider olgusuyla beraber düşünmelidir. Gerçek liderlerin güçlü yardımcıları her zaman bulunmuştur. Zira tek bir adam pek bir şey yapamaz. (Abdülhamid Han misalini unutmayalım.) Hz. Süleyman’ın veziri Asaf’ı hatırlayalım, Alparslan’ın Nizamülmülk’ünü, Kanuni’nin Sokullu’sunu hatırlayalım. (Örnekler tabii ki sayfalar dolduracak kadar çoktur.)
Diğer taraftan ilim adamları ve aydın tabakanın lideri denetlemek, uyarmak ve yola getirmek vazifesi vardır. Bu denetimin sağlıklı bir şekilde olduğu dönemler, milletlerin her zaman en mesut zamanlarını teşkil etmiştir. Mesela bugün ile Fatih Sultan Mehmed zamanı arasındaki farkı en iyi ortaya koyan örnek şudur: İstanbul’un fethinden sonra, padişah bir meclise girer, herkes ayağa kalktığı halde hocası Molla Gürani ayağa kalkmaz, tabii ki padişah hocasına hiçbir şey demez. Sonradan bunun sebebini sordurduğunda “Onun kibrini kırmak için ayağa kalkmadım” cevabını alır. O devrin aydını, İstanbul fatihi gibi bir ulu padişah karşısında bile izzet ve onurla hareket edebiliyordu. Ehliyet ve liyakat sahibi hakiki ilim adamını, toplum ve devlet el üstünde tutmalıdır. Aksi ise bir milletin gerçekten ölümü demektir.
Devlet adamı karşısında, mevkii ne olursa olsun, eğilmeyen, hakkı ve doğruyu her şeyi göze alarak söylemek ve haykırmaktan çekinmeyen aydınların var olduğu bir memlekette, liderlerin diktatöre dönüşmesi zaten mümkün değildir. Bir hadis-i şerifte “cihadın en büyüğünün zalim sultan karşısında hakkı söylemek”, bir diğerinde ise “hak(sızlık) karşısında susmanın dilsiz şeytanlık” olduğu buyrulmuştur. Geçmişimizde bunun sayısız örnekleri vardır. Âlime ve aydına karşı halkımızın gösterdiği saygı ve itibarın arkasında bu husus bulunmaktadır. Hak ve hakikat adına adanan koca ömürlerin, ilim ve irfan için terk edilen nimetlerin, avamcı kolaycılığın yerine feragat, fedakârlık, hakşinaslık ve dürüstlüğün neticesidir. Milletimiz sırf bilgisi için değil, işte bu özellikleri de taşıdığı için, yani iyi ve güzel ahlak sahibi olduğu için âlimlere nerdeyse sonsuz bir saygı göstermiştir.
Değişimin Kuralı
“Kendi kendilerini değiştirmedikçe, Allah (c.c.) da onları değiştirmez.” mealinde bir ayet vardır. Millet yani halk masumdur, zavallıdır, mecburdur. Çünkü maişet derdi onun belini büker; çünkü işinin gücünün arasında düşünmeye bile vakti bulunmayabilir; çünkü çocuk çocuğun istekleri karşısında şaşırmıştır adeta; çünkü neyin doğru neyin yanlış olduğunu seçebilecek kadar bilgi donanımına sahip olmayabilir. Lakin ariftir millet, sağduyu sahibidir halk, hatta çarıklı erkân-ı harptir. Kritik yer, durum ve zamanlarda kendini belli eder, gücünü ve hususiyetini işte o zamanlar gösterir.
Bir milletin kendini değiştirmesi, düzeltip istenilen hale gelmesi zaman alan bir süreç içinde, safha safha, merhale merhale gerçekleşen bir olgudur. Bu yüzden milletin veya halkın hepsinin kendini değiştirmesi, bir lider ve kadronun, milletin içinden çıkmış, kendilerini hakikate, devlete ve millete adamış aydın ve önderlerin milleti hayra dönüştürmesiyle olur. Bir kelam-ı kibarda “en-Nâsu alâ dîni mulûk (Halk, yöneticilerinin dini üzeredir)” denilmiştir. En üst düzey yönetici kadronun millet ve halk üzerindeki tesiri inkâr edilemez. Sadece liderleri kabul etti diye din değiştiren birçok kavim vardır. Yalnız burada bir problem daha ortaya çıkıyor: Gerçek lider ve önderleri bir millet nasıl tanıyacak, uyacak ve arkasından gidecektir?
Bir milletin kabiliyetleri tükenmez. Her milletin içinden lider ve yönetici kadro çıkar; lakin toplum onları bilmez, değerlendirmeye bile almaz bazen. Gidilmesi gerekenin ardından değil de, millet kimi zaman en ehliyetsiz ve liyakatsizlerin arkasında bulunabilir. Peki, gerçek liderlik ve önderlik vasfına sahip olan insanları hiç kimse tanımaz mı veya hiç mi bilinmez bu insanlar? Milletin için orta-aydın denilebilen bir tabaka vardır. Orta aydınlar, halk ile üst aydının, gerçek liderler ile milletin, ehliyet ve liyakat sahipleri ile sokaktaki insanların irtibatını sağlayan bir zümredir. Aydın zümre ile halk arasındaki irtibatı sağlayan veya kurmakla görevli olan orta-aydın tabakanın vazifesini yapmadığı dönemlerde, milletin içinden çıkan gerçek kişi ve fikirler, değerleri bilinmediği, sözleri dinlenilmediği için yitip giderler. Bu sebeple de milletin kendini hayr yönünde dönüştürmesi, kötünün tesirinden kurtarıp uyanması gerçekleşmeyebilir.
…
(Yazının devamı Haydar Murad HEPSEV’in Medeniyet Millet Devlet Birlik (Yüce Devlet Dergisi ve Yayınevi, İstanbul, Kasım 2010) kitabındadır.)
/// 21 Aralık 2007 tarihinde yucedevlet.com’a eklenen bu yazı, sitemiz yeniden yapılandırılmadan (Aralık 2011′den) önce 1133 kez okunmuştu.
order anastrozole generic anastrozole canada buy anastrozole 1mg online cheap
purchase naprosyn online cheap purchase cefdinir generic buy lansoprazole 30mg for sale
singulair usa buy singulair for sale purchase viagra for sale
actos online sildenafil 20mg sildenafil 100mg price
cialis india best male ed pills price of cialis
tadalafil over counter US cialis online casino real money no deposit
ivermectin online pharmacy order amantadine 100 mg online order avlosulfon online cheap
live online blackjack gambling casino online gambling game
blackjack online free real casino slots online play online blackjack for real money
order adalat sale aceon canada order allegra sale
best no deposit free spins canadian pharmacy online coupon how to write an essay about my family
ramipril 10mg over the counter buy ramipril online cheap brand arcoxia
buy doxycycline ventolin inhalator price order cleocin 150mg pill
research paper assistance how to write my thesis buy sulfasalazine pills
buy asacol 400mg generic irbesartan over the counter buy irbesartan 300mg generic
purchase olmesartan generic buy benicar 10mg pills depakote 500mg generic
order temovate sale order amiodarone 100mg generic order amiodarone
order diamox 250 mg generic diamox ca azathioprine pills
purchase digoxin digoxin 250mg ca order generic molnunat 200 mg
buy coreg 25mg for sale carvedilol uk amitriptyline 50mg cheap
amoxil 500mg sale amoxil 500mg ca stromectole online
alendronate 70mg without prescription fosamax cheap ibuprofen 400mg canada
generic priligy 90mg buy motilium pills order domperidone 10mg pills
nortriptyline 25 mg cost pamelor 25mg drug paroxetine online buy
indocin tablet oral indocin buy cenforce 100mg without prescription
buy pepcid generic buy prograf 1mg buy mirtazapine sale
doxycycline 100mg ca methylprednisolone 4mg tablets medrol 4mg over the counter
ropinirole oral order ropinirole 1mg for sale trandate order
brand fenofibrate order fenofibrate for sale viagra cost
buy generic nexium 40mg nexium pills buy furosemide 100mg sale
order cialis 5mg without prescription Generic cialis order viagra
minocin brand hytrin 5mg price order terazosin 1mg online cheap
generic tadalafil 20mg ed pills that really work best drug for ed
order glucophage brand verapamil order tamoxifen 10mg online cheap
modafinil 100mg brand purchase modafinil pills order promethazine 25mg sale
order clomid 50mg pills cost prednisolone 10mg order prednisolone pills
deltasone 40mg pills prednisone 40mg cost cost amoxil 500mg
isotretinoin 10mg over the counter buy isotretinoin 10mg generic buy ampicillin 250mg online
order fildena 50mg pill order lyrica 75mg generic finasteride 1mg for sale
stromectol 2mg online medication for ed dysfunction order prednisone for sale
zofran 4mg generic trimethoprim price generic bactrim 480mg
buy isotretinoin 20mg generic purchase absorica azithromycin 500mg drug
order albuterol inhaler levoxyl for sale online order augmentin 625mg
cheap prednisolone pill furosemide tablet oral furosemide 40mg
order provigil 200mg for sale buy generic lisinopril 2.5mg brand lopressor 100mg
dutasteride cost buy avodart 0.5mg for sale order xenical 120mg
azathioprine 50mg tablet brand imuran 50mg order naprosyn
order ditropan 5mg without prescription order oxcarbazepine 600mg online cheap order oxcarbazepine 300mg pill
cefdinir drug prevacid price buy pantoprazole online cheap
zocor 10mg over the counter order phenergan online sildenafil pill
order generic dapsone order tenormin 50mg pills tenormin 50mg canada
uroxatral 10mg without prescription desyrel 50mg ca purchase diltiazem online
buy viagra 50mg generic sildenafil 100mg pills for men order cialis 40mg online cheap
buy promethazine 25mg without prescription buy phenergan without prescription cialis 40mg for sale
buy zetia no prescription methotrexate 10mg ca generic methotrexate
cost levaquin order zyban pills buy zyban without prescription
coumadin tablet allopurinol 300mg uk order allopurinol 300mg online
buy cetirizine generic buy zoloft 50mg without prescription purchase sertraline online
cenforce 50mg for sale order glucophage 1000mg generic buy glucophage for sale
cost escitalopram 10mg fluoxetine 20mg cost revia 50 mg us
cheap lipitor 80mg viagra buy online sildenafil for sale
order letrozole sale sildenafil overnight shipping usa cheap sildenafil 100mg
buy cialis 5mg cialis 40mg pills buy ed medications
cialis 5mg usa generic cialis india medicine erectile dysfunction
stromectol tablets for humans for sale generic accutane accutane 10mg tablet
buy provigil 200mg without prescription buy promethazine 25mg pill buy prednisone sale
amoxil 500mg pills buy azithromycin 250mg online how to get prednisolone without a prescription
accutane 10mg sale order amoxil 500mg online cheap order zithromax without prescription
gabapentin 600mg for sale oral neurontin 800mg monodox order online
albuterol generic cheap synthroid generic synthroid 100mcg over the counter
cheap prednisolone pills neurontin 100mg pills furosemide cheap
order clomid 50mg for sale oral hydroxychloroquine 200mg hydroxychloroquine 400mg price
vibra-tabs ca augmentin 625mg ca cost augmentin 375mg
oral atenolol 100mg tenormin 50mg without prescription buy femara tablets
purchase levothroid pill buy generic clomid for sale levitra cost
glycomet 1000mg cheap norvasc 10mg canada where to buy amlodipine without a prescription
praziquantel 600 mg drug order microzide 25 mg generic cost periactin 4mg
lisinopril generic order prilosec pills buy generic lopressor 100mg
cheap pregabalin buy priligy 30mg purchase priligy without prescription
brand methotrexate 5mg buy coumadin generic order reglan 10mg generic
order xenical 60mg online cheap buy cheap acyclovir buy generic allopurinol
losartan 25mg cost esomeprazole 20mg generic topiramate ca
buy crestor 20mg without prescription order zetia 10mg without prescription domperidone brand
imitrex for sale online avodart sale dutasteride where to buy
buy generic tetracycline buy baclofen pills for sale order baclofen 25mg pills
buy toradol for sale buy inderal no prescription inderal price
buy generic zantac 300mg zantac sale celecoxib 100mg oral
clopidogrel price buy luvox tablets ketoconazole us
bystolic sale order nebivolol generic order clozaril 50mg online cheap
tegretol 400mg us lincomycin 500mg us buy lincomycin sale
cialis 5mg brand order cialis 5mg for sale order sildenafil 50mg
cost duricef 500mg purchase finasteride generic buy propecia pills for sale
fluconazole brand buy ampicillin 250mg pill buy cipro online
generic estradiol order lamotrigine 50mg generic prazosin 2mg brand
metronidazole online order septra where to buy order keflex 125mg pills
purchase vermox generic how to buy retin purchase tadalis for sale
cleocin pill purchase fildena pills generic sildenafil 50mg
order generic nolvadex 10mg order generic tamoxifen 20mg oral ceftin 250mg
generic indocin 50mg oral lamisil 250mg order cefixime 200mg pill
buy trimox 250mg generic order anastrozole sale purchase clarithromycin online cheap
purchase bimatoprost online careprost price order trazodone 50mg pill
buy clonidine sale meclizine sale tiotropium bromide 9 mcg tablet
order suhagra 100mg generic sildenafil 100mg pill viagra sildenafil 25mg
order generic minocycline actos over the counter order pioglitazone online cheap
buy arava generic buy sulfasalazine cheap order sulfasalazine 500 mg generic
order accutane 20mg online cheap azithromycin us buy azithromycin 500mg for sale
tadalafil cialis tadalafil 10mg for sale cheap tadalafil tablets
order azithromycin 500mg generic purchase azithromycin pills gabapentin 600mg pill
ivermectin 12 mg without prescription top erection pills prednisone for sale online
order levitra 10mg for sale zanaflex sale brand plaquenil 200mg
order ramipril 5mg etoricoxib 60mg cost order etoricoxib without prescription
buy generic vardenafil online order tizanidine 2mg for sale hydroxychloroquine brand
buy mesalamine 800mg pills oral azelastine 10 ml buy avapro 150mg sale
benicar 20mg cheap buy olmesartan 20mg online buy depakote 250mg without prescription
buy generic temovate over the counter temovate over the counter how to get amiodarone without a prescription
carvedilol sale cheap aralen 250mg generic chloroquine 250mg
buy acetazolamide for sale diamox 250mg brand azathioprine 25mg brand
lanoxin 250 mg pills buy molnupiravir 200mg online buy molnupiravir generic
I pay a visit every day a few websites and blogs to
read articles, except this website provides feature based content.
Also visit my site : mp3 juice
naproxen canada naprosyn 500mg usa lansoprazole 30mg cost
Informative article, just what I was looking for.\r\n\r\nMy site youtube mp3 downloader
buy albuterol 100mcg online buy phenazopyridine 200 mg generic buy pyridium without prescription
baricitinib 2mg cost metformin 1000mg sale lipitor drug
I pay a visit every day a few websites and blogs to\r\nread articles, except this website provides feature based content.\r\n\r\nAlso visit my site : youtube to mp3
montelukast usa buy singulair generic order generic dapsone
adalat drug aceon 4mg cost order fexofenadine for sale
amlodipine 5mg us purchase zestril generic buy prilosec 10mg pill
buy priligy 60mg generic dapoxetine order brand xenical
metoprolol 50mg oral buy lopressor 50mg generic medrol 4 mg pills
diltiazem 180mg for sale order zyloprim 300mg pill buy allopurinol tablets
order triamcinolone 10mg pill order triamcinolone 10mg sale claritin order online
crestor 20mg sale motilium brand domperidone 10mg ca
I always look forward to your posts. You have a knack for presenting complex ideas in a relatable way.
Let’s look at the squads of GT vs RR from yesterday’s IPL match. Kalyan Tuskers will play their first match against Vashi WarriorsRead All Dream 11 Prediction.KLT vs VAW Last Five Matches StatsKalyan TuskersNANANANANAVashi WarriorsNABANANANAPitch Report of Dadoji Konddev Stadium, ThaneThe pitch of Dadoji Konddev Stadium is a very fresh and neutral wicket and both departments are expected to receive a decent amount of help from the surface. Kolkata Knight Riders beat Punjab Kings by 5 wickets Suryakumar Yadav is the Player of the Match Kolkata Knight Riders beat Punjab Kings by 5 wickets We and selected third parties use cookies or similar technologies for technical purposes and, with your consent, for other purposes as specified in the cookie policy.
https://edgarhtfl326664.look4blog.com/58158264/cristiano-ronaldo-international-goals
Every Sports Reference Social Media Account All Match time is in your local timezone(+00:00). You can also view all of this weekend’s fixtures. The 2023 AFL Academy will convene in South Australia for a training camp and match during Gather Round. Figure 4: gap in sprint distance between teams and goal difference during a match Like many other European leagues, the Bundesliga regular season sees each team play every other side in the league twice. With 18 teams in the league, teams play 34 games during each season. In the 2021-2022 season, Paris St-Germain continued their dominance in Ligue 1 by winning their tenth championship in France’s premiere soccer league. The club finished with 86 points, well ahead of league runners-up Marseille with 71.
order sumycin 500mg purchase sumycin sale baclofen 10mg drug
Your knack for storytelling really enhances your blog. This was another engaging and informative post.
This was a fascinating read. The way you weaved in real-life examples helped to bring the topic to life.
I enjoyed the anecdotal approach you took in this post. It made the content more relatable and engaging.
order bactrim 960mg online cheap buy sulfamethoxazole without prescription clindamycin cost
I really appreciate your balanced approach to this topic. It’s refreshing to see an unbiased perspective.
buy toradol 10mg online cheap cost colchicine buy propranolol tablets
Your knack for storytelling really enhances your blog. This was another engaging and informative post.
plavix 75mg sale methotrexate 5mg over the counter coumadin oral
order erythromycin 500mg sale erythromycin 500mg cost nolvadex over the counter
topamax order online topamax pills where can i buy levofloxacin
purchase methocarbamol pills buy sildenafil sale purchase sildenafil
dutasteride usa purchase avodart online cheap mobic
how to get aurogra without a prescription estrace sale order estrace 2mg pills
celebrex 100mg sale buy celecoxib for sale order ondansetron pill
lamictal over the counter minipress 2mg pills order prazosin 2mg without prescription
where can i buy aldactone aldactone 25mg for sale order valtrex 1000mg online
where can i buy tretinoin buy retin cream online cheap avanafil 200mg usa
proscar tablet generic viagra 50mg pfizer viagra
buy tadalafil 10mg online viagra tablets sildenafil ca
purchase tadalafil diclofenac cheap buy indocin capsule
cialis pills brand diflucan buy ed pills generic
lamisil usa terbinafine pills order generic amoxicillin
buy azulfidine 500mg generic sulfasalazine over the counter calan 120mg price
buy arimidex 1mg without prescription cost catapres 0.1 mg order catapres 0.1 mg pills
depakote over the counter order acetazolamide 250 mg online isosorbide 40mg drug
buy generic meclizine buy minocycline 50mg minocin price
where to buy imuran without a prescription telmisartan tablet buy micardis 80mg without prescription
order molnupiravir 200mg pill purchase naproxen sale order generic omnicef 300 mg
best non prescription ed pills cheap sildenafil 50mg order viagra online
prevacid 15mg over the counter prevacid 15mg generic buy pantoprazole no prescription
ed pills buy cialis sale cost tadalafil 40mg
buy generic pyridium for sale pyridium canada order amantadine 100mg generic
erectile dysfunction drug order tadalafil 10mg pill buy tadalafil 10mg online cheap
dapsone pill brand dapsone buy aceon 4mg pills
where to buy fexofenadine without a prescription glimepiride 4mg tablet glimepiride medication
terazosin pills hytrin cheap cialis 5mg
order arcoxia 60mg generic order arcoxia 120mg online buy astelin 10ml sale
avapro 150mg brand buspar without prescription buspar for sale online
cordarone 200mg tablet cordarone medication purchase phenytoin sale
albenza online buy buy cheap provera generic provera 10mg
order ditropan 5mg pill oxybutynin online order alendronate 35mg canada
where can i buy praziquantel order periactin 4mg periactin 4mg drug
furadantin drug pamelor pills purchase nortriptyline online cheap
order generic luvox order cymbalta 40mg for sale generic duloxetine
where to buy glucotrol without a prescription betnovate 20gm cost cheap betnovate 20gm
paracetamol 500mg over the counter famotidine where to buy pepcid 40mg uk
cost anafranil anafranil medication cost progesterone
This website was… how do I say it? Relevant!! Finally I have found something which helped me. Cheers!
buy tacrolimus 1mg pills buy remeron sale ropinirole us
buy generic tinidazole over the counter buy olanzapine no prescription purchase bystolic online
rocaltrol 0.25 mg drug order labetalol 100mg online tricor 200mg tablet
Hi there friends, how is the whole thing, and what you wish for to say concerning this post, in my view its genuinely amazing in support of me.
Today, I went to the beachfront with my kids. I found a sea shell and gave it to my 4 year old daughter and said “You can hear the ocean if you put this to your ear.” She placed the shell to her ear and screamed. There was a hermit crab inside and it pinched her ear. She never wants to go back! LoL I know this is entirely off topic but I had to tell someone! Это сообщение отправлено с сайта https://ru.gototop.ee/
Conclusion: CandyMail.org stands out as a leading platform for individuals seeking an anonymous and secure email service. With its user-friendly interface, robust privacy measures, and disposable email addresses, CandyMail.org provides a reliable solution to protect users’ identities and confidential information. As the need for online privacy continues to grow, CandyMail.org remains at the forefront, empowering individuals to communicate securely in an increasingly connected world.
epivir online epivir generic order quinapril 10 mg online
buy generic prozac over the counter cost naltrexone 50mg buy generic letrozole for sale
frumil for sale online purchase acivir without prescription purchase acivir sale
order bisoprolol purchase oxytetracycline online buy generic oxytetracycline for sale
valcivir medication cotrimoxazole 480mg for sale purchase floxin generic
vantin canada vantin 100mg tablet buy flixotide generic
zaditor 1 mg price ziprasidone 40mg for sale imipramine medication
buy tadalafil 40mg without prescription buy sildenafil 100mg viagra fast shipping
acarbose sale fulvicin 250mg without prescription order generic griseofulvin 250mg
buy aspirin 75mg pill hydroquinone over the counter brand imiquimod
buy generic melatonin 3 mg order generic danazol 100 mg danazol 100 mg us
buy florinef no prescription fludrocortisone 100 mcg brand buy imodium cheap
buy duphaston without a prescription sitagliptin 100mg for sale jardiance 10mg for sale
jsEncrypt hello my website is jsEncrypt
tototic hello my website is tototic
erek 133 hello my website is erek 133
Endo hello my website is Endo
Jealousy hello my website is Jealousy
mpo 168 hello my website is mpo 168
91 togel hello my website is 91 togel
goltgel hello my website is goltgel
MEE6 hello my website is MEE6
buy generic ferrous sulfate buy sotalol 40mg without prescription betapace 40mg cost
mestinon 60 mg pills order feldene generic buy maxalt 10mg online cheap
As we mentioned previously this offer is an ongoing one, so if you are in the market for it you can get another two deposit matches after your first at Spin and Win, though they will both be half the value of the initial deposit. There are also other ongoing promotions including a raffle draw for a share of a large cash jackpot, bonus cash incentives to play certain slots, even access to a VIP club offering more promotional schemes like cashback, free spins and even exclusive events and early access to new games. Did you try to make money online before but did not get success? You might like to take a spin on Rainbow Riches, Fluffy Favourites, Starburst, Gonzo’s Quest, Sizzling Hot 6 Extra Gold, Return of Kong Megaways, or our Cleopatra slots – and you can! These are all part of our online slots collection, and we have hundreds more waiting to be played. Register with Spin and Win Casino to enjoy the very best online slots on the market.
https://magicline.kr/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=8661
A. Eligibility William Hill Vegas is well suited to mobile players. Those who have a compatible smartphone or tablet will find dozens of their favourite slots on the William Hill Vegas mobile site. No app downloads are needed, players just have to visit the website in a mobile browser and can start playing in a matter of seconds no matter where they are. When deciding to take advantage of a no deposit bonus, it is important to be aware of any time limits associated with the bonus funds or winnings. Often times, these bonuses come with restrictions that require players to use the bonus funds within a certain period of time, or else any remaining money will be forfeited. It is important to understand these limitations prior to taking advantage of a no deposit bonus, so that you do not miss out on any potential winnings.
vasotec brand where to buy doxazosin without a prescription buy generic duphalac over the counter
latanoprost over the counter rivastigmine us rivastigmine brand
order betahistine buy haloperidol 10mg for sale buy generic benemid 500mg
Быстромонтируемые строения – это прогрессивные конструкции, которые отличаются повышенной скоростью установки и гибкостью. Они представляют собой постройки, заключающиеся из эскизно созданных компонентов или же блоков, которые могут быть быстро смонтированы в районе застройки.
Быстровозводимые конструкции из сэндвич панелей цена обладают податливостью и адаптируемостью, что разрешает просто преобразовывать и адаптировать их в соответствии с потребностями заказчика. Это экономически лучшее и экологически стабильное решение, которое в крайние лета приобрело обширное распространение.
prilosec 10mg us buy lopressor 50mg sale buy lopressor
buy premarin 0.625mg sale premarin 0.625mg cheap purchase sildenafil pills
Your article gave me a lot of inspiration, I hope you can explain your point of view in more detail, because I have some doubts, thank you.
order telmisartan 20mg online molnupiravir buy online movfor online buy
cenforce brand buy cenforce pills for sale aralen sale
where can i buy omnicef order generic omnicef 300 mg order prevacid sale
accutane 20mg us isotretinoin 10mg canada zithromax 500mg drug
lipitor order online buy albuterol no prescription amlodipine without prescription
azipro 500mg usa order azipro 250mg sale buy generic gabapentin 600mg
how to buy pantoprazole buy pyridium 200 mg without prescription pyridium 200mg uk
jackpot party casino lasix online order buy lasix generic diuretic
Sex pill, This is a good website Sex pill
Libido, This is a good website Libido
Steamy, This is a good website Steamy
Stamina, This is a good website Stamina
Penis, This is a good website Penis
Testicles, This is a good website Testicles
Clitoris, This is a good website Clitoris
Levitra, This is a good website Levitra
Cialis, This is a good website Cialis
online casinos free online slot machines order ventolin 2mg without prescription