SINIRLAR, BİRLEŞMELER, ÖNERİLER ve İSLAM BİRLİĞİ
Sinemaya da uyarlanan Havaalanı romanıyla dünyaca tanınan Arthur Hailey, 1962 yılında yayımladığı ve Türkçeye Başbakan (Ekabir) başlığıyla tercüme olunan In High Places (Yüksek Makamlarda) adlı romanında, nükleer tehdide karşı Kanada ile ABD‘nin birleşmesini bir tez olarak ortaya atar ve Kanada Başbakanı ile ABD Başkanına birleşme konusunu görüştürürken şunları söyletir:
“Hiçbir sınır tanımayan, Hiçbir egemenliğe saygı göstermeyen ortak korkumuz karşısında, biz dostluğumuzu, saygımızı ve şerefimizi ortaya koyarak birleşmeyi teklif ediyoruz.” Hailey, bu birleşmeyi ayrıntılarına varıncaya kadar incelemiştir: “Kanada savunmasının tümüyle Amerika’ya bırakılması ve ortak bir dış siyaset; bütün Kanada Silahlı Kuvvetlerinin dağıtılması, hemen yeniden ortak bir bağlılık yemini altında toplanması; sınırdaki ayrılıkların kalkması; gümrük birliği; … yukarıda adı geçmeyen her konuda Kanada’nın egemenliğinin korunacağına dair garanti …” Daha çarpıcı cümleler de var: “Nasıl olsa, dedi Başkan, tarihin gidişi, biz buna sebep olsak da olmasak da değişecek. Sınırlar aşılmaz değildir, ne de insanlık tarihi boyunca bu böyle olmuştur. Bildiğimiz her sınır zamanla değişecek veya yok olacak; değişikliği çabuklaştırsak da çabuklaştırmasak da bu konuda bizimki ve Kanada’nınki de dahil uluslar bir veya iki yüzyıl, daha da uzun bir süre yaşayabilir ama hiçbir zaman sonsuza dek değil. (Başbakan “ekabir”, terc. Alev Güven, e yayınları, 3. baskı, 1979, s. 249–250)”
Hailey’nin birleşme tezinin, Kanada ve ABD aydınları ve politikacılarınca nasıl karşılandığını bilme şansına sahip değiliz; yalnız (en az) üç baskı yapmış olması, kitabın ülkemizde az çok bir ilgi gördüğünü gösteriyor. Kanada’da yaşayan Arthur Hailey’nin sonradan ABD’ye yerleşmesine rağmen Kanada ile Amerika’nın birleşmesi gerçekleşmedi. Hailey’e birleşmeyi gündeme getirten nükleer tehdidin, bu iki devleti birleşmeye zorlayacak kadar büyük ve sahici bir tehlike olmadığını düşünüyorum. Ayrıca ABD, zaten birleşmiş devletlerden oluşur; mevcut durumu ve konumuyla da sözü geçen ve dünyaya hükmedebilen bir devlettir, daha da büyümesini istetecek çok önemli bir ihtiyaç ve gereklilik olmadan herhangi bir girişime veya maceraya atılacak değildir. ABD kendine uygun olanı daha sonraları NAFTA (Kuzey Afrika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) ile gerçekleştirmiştir. Bir de Kanada’nın her zaman sorunlu bölgesi olan Quebeck (Fransız Eyaleti) ile birleşmek istememesini tabii görüyorum, çünkü bütünleşme problemini aşması çok güç olacaktı. Birleşmenin mali ve iktisadi tarafını ve Amerika’ya getireceği yükümlülüğü de ayrıca belirtmek gerekir.
…
Yazının devamı Haydar Murad HEPSEV’in Medeniyet Millet Devlet Birlik (Yüce Devlet Dergisi ve Yayınevi, İstanbul, Kasım 2010) kitabındadır.
