Tarihin En Dinsiz Döneminde Bir Hakikat Rehberi:
Yirminci Yüzyılda Bir Veli yani Şeyh Ahmed el-Alavî
Kitap ve Önemi Hakkında
1982’de tercüme edilmişti, dilimize ve oldukça da önemli bir etki uyandırmıştı. 27 sene sonra yeniden çevrildi. Çeyrek asrı geçen bu ara nedendir diye bir soru sorduğunuzda gelen cevaplar pek iç açıcı değil. Ülkemizin kültür hayatında süreklilik ve fikr-i takip bulunmuyor; az okuyan bir toplumuz, dolayısıyla kitap basımı da arz talep dengesine riayet etmeyi gerektiren bir olgu olduğundan, yayınevleri ihtiyatlı hareket ediyorlar; ya da yayınevlerinin doğru dürüst bir yayın planları yok, rüzgarın estiği yöne göre hareket ediyorlar, popülist davranıyorlar; yahut kitap basımı son senelerde biraz artış gösterdi ama dergi, gazete, televizyon ve internet sitelerinde kitap tanıtımı ve eleştirisi yeterince kurumsallaşmadı, okuyucu hangi kitabı niçin okuyacağına karar veremiyor. Kitap deyince dertlerimiz depreşiyor, bu konu hakikaten çok önemli çünkü hakikate giden yol bilgi ve irfandan geçiyor, onun için kitap çok ama çok önemli lakin asıl konumuz Yirminci Yüzyılda Bir Veli kitabı ve Şeyh Ahmed el-Alavî hazretleri. Önce kitap ve tercümesinden bahsedelim, sonra da şeyh hazretlerini tanımaya çalışalım inşaallah.
Martin Lings (Ebubekir Siraceddin)’in* “20. yüzyılda Müslüman Bir Veli” başlığıyla doktora tezi olarak 1959’da hazırladığı ve daha sonra gözden geçirip “20. Yüzyılda Sufi Bir Veli” adıyla ilk defa 1961’de yayınladığı kitap, Şazeliyye tarikatının Darkavî kolu mürşidlerinden Şeyh Ahmed el-Alavî hazretlerinin hayatı, irşadı, etkisi ve eserlerini, okuyucuları manevi bir havayla saran bir şekilde anlatıyor. Yazar da bunu şöyle ifade ediyor zaten: “Bu kitap okurundan tek bir şey ister; “Ruhun hallerine karşı samimi bir ilgi. (s.28, Martin Lings’in 1993’te kitabın 3. baskısına yazdığı önsözden)”
Kitap titiz bir çalışmanın ürünü. “Lings, Londra Üniv. Doğu ve Afrika Çalışmaları Enstitüsü’nde hazırladığı tezinde, Şeyh Ahmed el Alavi’ye dair bilgi toplamak için birçok müridiyle yazışmış, Şeyh’e ait evrak ve eserler üzerine titizlikle eğilerek birçok tercüme yapmıştır (Mütercimin önsözü, s.19). Şeyh el-Alavî ile hiç tanışmamış olmasına rağmen, onun sadık müridleri vasıtasıyla müslüman olup Ebubekir Siraceddin ismini almış olan Martin Lings, el-Alavî hakkındaki bütün kaynaklar, şeyhin kendi eserleri ve müridlerinin tuttuğu notlardan yararlanarak eserlerinden ve şiirlerinden bazı örneklerin bulunduğu bu güzel kitabı hazırlamış. Şeyhin eserlerini, irşadını, gerçekleştirdiği teceddüd ve ihya hareketini ve etkisini, son derece yetkin bir şekilde ele almayı başaran Lings, bununla da kalmayıp eserini bir rehber-kitap haline de getirmiş.
Kitap şu sebeple de ayrı bir öneme haiz: “Yirminci Yüzyılda Bir Veli”, insanlık tarihinin dinle en az alakalı bir döneminde, arayanlara, hatta ne aradığını bilmeden arayanlara … yol gösteren bir deniz feneri mesabesindedir. (Mütercimin önsözü, s.20)
Kitabın mütercimi Betül Özel Çiçek Hanım, eserin ehemmiyetini şu cümlelerle dile getiriyor: “20. Yüzyılda Bir Veli’nin önemi üç türlüdür: Birincisi, genel olarak eserin büyük mutasavvıf Şeyh Ahmed el-Alavi hakkında yazılmış olması ile alakalıdır. Bu büyük mutasavvıfın hayatını ve öğretilerini bilmek Müslüman olsun olmasın herkes için ufuk açıcıdır. İkincisi ise Batı’da etkisi hissedilse bile layık olduğu değer gösterilmeyen bu büyük mutasavvıfa dair Batı dillerindeki ilk biyografik-akademik eser olmasıdır. Son olarak da kitabın önemi, Şeyhin maneviyatı ekseninde birçok girift tasavvuf meselesini ele alış ve anlatışındaki vazıhlıktan gelir. (1)”
Kitap ve İçeriği
“Nefsi dinin elinde kar tanesi gibi erimeyen kişinin elinde din kar tanesi gibi erir. / Sufi deyişi (s.13)” vecizesiyle başlıyor kitap ve okuyucuyu hemen tesiri altına alıyor.
Başına Martin Lings’in hayatı, mütercimin önsözü, müellifin 3. baskıya yazdığı önsöz konan kitabın birinci bölümü TARİK VE TARİKAT adını taşıyor ve Dışarıdan Görünüşü, Tasavvufun Menşei, İçeriden Görünüş ve Mürşid başlıklı fasıllardan oluşuyor. İkinci bölüm ÖĞRETİ başlığını taşıyor ve Vahdet-i Vücud, Üç Âlem, Harflerin Remzi, Muazzam Huzur, İrfan, Abdest, Namaz fasıllarından oluşuyor. Üçüncü bölüm İLERİ UFUKLAR başlığını taşıyor ve Manevî Rabıta, Vecizelerinden Seçmeler, Şiirlerinden Seçmeler fasıllarından oluşuyor; bu bölümde Şeyh’in Eserleri ve Silsilesi de ek olarak verilmiş.
Biyografi, “Dışarıdan Görünüşü” başlığıyla, o dönem Cezayir’de bulunan bir Fransız doktoru olan ve el-Alavî’ye de 1920’den hayatının sonuna kadar doktorluk yapan Marcel Carret’in şeyh ile ilgili izlenimleri ile başlıyor. (İşin ilginç tarafı Doktor Carret Hristiyan bile değildir, bir dinsizdir ama maneviyata yabancı olmayan bir entelektüeldir ve Şeyhi son derece saygıyla anlatmıştır.) Sonrasında Şeyhin bağlı bulunduğu tarikat ile ilgili bilgiler ve içinde bulunduğu çevrenin bir tasviri yapılıyor. Ardından şeyhin kendi aktarımları ve müridlerinin gözlemleri neticesinde biyografisi nihayete erdiriliyor. (İlk bölümde Şeyh’in tasavvuf yolunun yolcusu olmaya başlayışı, tabi olduğu üstadlar ve girdiği tarikatler, onu ömrünün çeşitli merhalelerinde gören her türden insanın intibaları ve Mürşid-i Kâmil olma yolunda ilerlemesi anlatılır. (s.21)
Biyografi kısmının ardından gelen “Öğreti” başlıklı kısım, şeyhin; “varlığın birliği”, “harflerin simgeciliği”, “namaz”, “marifet”… gibi konularda görüşlerine ayrılmış. Bu kısımlarda Şeyh’in kendi kitaplarında, derslerinde ve bağlı bulunduğu silsile içindeki hocalarının eserlerinde konular hakkında anlattıkları aktarılmış. (İkinci bölümde Lings, Şeyh’in öğretisi hakkında bilgi verir. Bunu da ekseriyetle Şeyh’in risalelerinden seçtiği pasajlarla ve bu pasajlara getirdiği şerhlerle yapar. Özellikle “Vahdet-i Vücud” faslı bu çetrefilli konuyu en vazıh şekilde anlatan örneklerden biridir. (s.21)”
Kitabın son kısmı “İleri Ufuklar” başlığını taşıyor. Burada Şeyhin eserlerinden seçmeler ve şiirlerinden bazı parçalar yer alıyor Bunların ardından ise Şeyhin kitaplarına dair özet bilgiler ve Şeyh’in bağlı bulunduğu silsilenin bir tablosu yer alıyor. (Üçüncü bölümdeyse Şeyh’in şiirlerinden ve müritlerine yaptığı sohbetlerde söylediği vecizelerden örnekler bulunmaktadır. (s.21)
Çevrilişi ve Hazırlanışı
Kitabın çevrilişi hakkındaki bilgileri, Editör Zeynep Özbek Hanım’dan alalım: “Kitabın hazırlık aşamasında, tercümeyi yapan Betül Özel Çiçek’le sürekli irtibat halinde olduk. Ahmet Murat Özel, kitap basılmadan önce tercümeyi okuyarak yorumları ve açıklamaları ile çok kıymetli katkılarda bulundu. Ayrıca kitapta kullandığımız fotoğrafları sağladı. … Şiirlerin Arapçadan tercümesinde Doç. Dr. Ahmet Özel’in yanı sıra Burak Sönmez büyük emek verdi. Şeyh’in ismini de farklı bir şekilde translitere ettik. Ahmet Murat Özel’in çok yerinde tavsiyesine uyarak “Alevi” yerine “Alavi”yi tercih ettik. Böylelikle hem okurun, kitabı ve Şeyh’i Türkiye’deki Alevilerle irtibatlandırma ihtimalinin önüne geçmiş hem de orijinal Arapça telaffuza daha yakın bir söyleyiş yakalamış olduk. (2)” (Biz de bu görüşe katıldığımız için “el-Alavî” kullanımını tercih ettik.)
Mütercim de şunları ekliyor: “Tercümeyi kabul ederken, bunun asla çocuk oyuncağı olmayacağını bilmekle beraber, aslında ne kadar zor bir işe giriştiğimizin tam idrakinde değildik. Martin Lings, hem İngiliz dilinde hem de Arap dilinde üstad. Şeyhinin şeyhi olan Ahmed el-Alavi ise bir umman. Haliyle manevi ağırlığı, meşakkati fazla ama aynı zamanda himmeti bol bir süreçti bizim için. En büyük zorluklardan birini Lings’in Arapça’dan İngilizce’ye çevirdiği tasavvuf ıstılahını sağlıklı bir şekilde ve asıllarından kaymadan tekrar çevirirken yaşadık. Çoğu zaman Şeyhin eserlerinin aslına yahut Lings’in atıfta bulunduğu diğer tasavvuf klasiklerinin asıllarına ve/veya Türkçe çevirilerine, muhtelif Batılıların tasavvuf üzerine yazdığı eserlere başvurduk. (3)”
Kitap ve Biz, Tasavvuf Literatürü ve Bazı Öneriler
Biz de bu eseri büyük zevk, şevk ve lezzetle okuduk. Birçok yerinde kalbimiz kabardı, gözlerimize yaşlar hücum etti. Sıradan bir kitap değil bu eser, 28 sene sonra kendini yeniden tercüme ettirişi, bunun zaten en küçük bir delili değil mi? Şeyh efendinin sade ama deruni, basit lakin istikamet sahibi, mütevazı fakat etkileyici hayatından, binlerce müslümanın irşadına ve birçok insanın da İslam dinini kabul edişine vesile oluşundan, alınacak çok dersler var.
Bizim de nice büyüklerimiz var, Anadolu’dan, Rumeli’den. Gönül ister ki onlar hakkında da insanların irşadına vesile olacak böyle eserler yazılsın. Neden olmasın ki… Son senelerde üniversitelerin tasavvuf ana bilim dallarında oldukça kapsamlı ve temelli çalışmalar yapılıyor ve bu eserler de basılıyor; biz de bunları gördükçe seviniyor ve bunlardan istifade ediyoruz. Şeyh Ramazanoğlu Mahmud Sami ve onun şeyhi Şeyh Es’ad Erbilî; Şeyh Mehmed Zahid Kotku ve halifesi Şeyh Mahmud Esad Coşan; Şeyh Abdülhakim el-Hüseynî, oğlu ve halifesi Şeyh Sultan Seyyid Muhammed Raşid Erol; Şeyh Abdürrahim Reyhanî; Şeyh Ali Haydar Ahıskavî, Sultan Baba kaddesallahu esrarahum hazeratı hemen aklımıza gelenler; tabii daha çok zatlar var. Bunlar hakkında da ciddi, inceleme, araştırmaya dayanan, sağlam belgeler ve sağlıklı yorumlarla süslenmiş master ve doktora tezleri hazırlansa ne kadar iyi olur. Hatta bu konuda biraz çabuk davranmak da gerekir, çünkü bazı büyükleri bizzat tanımış olanlar da yavaş yavaş aramızdan ayrılmaktadır, onun için bilgi ve belge bulmak da zor olmaya başlayacaktır.
Yirminci Yüzyılda Bir Veli kitabını yeniden çeviren; özenli, dikkatli ve yorucu bu çalışmasından ötürü Betül Özel Çiçek Hanım’a teşekkür borçluyuz. Kitabı çevirirken Şazeliyye-Darkaviyye-Alaviyye tarikatı, mensupları ve konuyla ilgili literatür üzerinde ciddi bir araştırma yaptığı dipnotlardan açıkça belli oluyor. Kitabın tanıtımının yapıldığı bir etkinlik düzenlense de Betül Hanım, kitap ve tarikat hakkında ilgilenenlere seminer verse de kendisinden istifade de edilse…
Burada şunu da vurgulamak gerekiyor kanaatimizce. Mütercim hatta elinden gelenin fazlasını yapmış ama kitabın bazı yerlerinde tasavvuf literatürünü bilenlerin dahi anlamakta güçlük çekeceği yerler var. Evet, tercüme hele hele tasavvufi bir eseri çevirmek zorun zoru, tasavvufi bir metni anlamak da bazen çok zor. Lakin bizim söylemek istediğimiz biraz farklı. Tarikatlara vurulan darbeden sonra bin yıllık tasavvuf geleneğimiz dolayısıyla tasavvufi eser yazma geleneğimiz birden kesiliverdi; bu inkıtadan sonra, son derece ihtiyatla yazılan eserlerse tasavvuf kültürünü tam olarak yansıtamıyordu. Bu arada dilimiz de çok değişti ve farklılaştı. Onun için yeni bir tasavvuf dili oluşturmaya ihtiyacımız olduğu muhakkaktır. Bu dil de kolay oluşmayacaktır lakin orijinal eser yazarlarının ve çevirmenlerin çok dikkatli olması; tasavvufi terim, deyim ve kelimeleri kılı kırk yararcasına kullanmaları gerekiyor diye düşünüyoruz.
Editör Zeynep Özbek Hanım’a ve kitabı basan Sufi (Timaş) Kitap’a da teşekkür ediyoruz, bizi böyle derin ve etkileyici bir kitapla yeniden buluşturdukları için. Bir iki küçük notumuzu da iletmek istiyoruz ki inşallah kitabın ikinci baskısının daha iyi olmasına vesile olur. İlki dipnotlarda “M.N. ve E.N.” kısaltmalarından birincisinin “Mütercimin Notu” ikincisinin de “Editörün Notu” anlamına geldiğini karineyle anlıyorsunuz ama bu tür kısaltmalar kitabın başında verilse daha iyi olmaz mı? İkincisi, sayfa 112’de “Burayı çıkartsak mı?” cümlesinin çıkarılması maalesef unutulmuş; bu ve bazı tashihlerin olması ciddi bir yayınevine yakışmıyor diye düşünüyorum. Üçüncüsü, 61’de başlayıp 62’de devam edip iktibas edilen menkıbenin kaynağı belirtilmemiş.
Şeyh Ahmed el-Alavî hazretlerinin kısa biyografisine geçmeden önce şu önerimizi dile getirmek istiyoruz. İslam âleminden ve dünyanın dört tarafındaki Müslümanlardan maalesef yeterince haberdar olamıyoruz. Gazetelerimiz ve televizyonlarımızın imkânları kısıtlı ama birçok yardım kuruluşumuz, dünyanın birçok yerinde şubeler açıyor dolayısıyla birçok değerli kardeşimiz buralarda bulunuyorlar; bu kardeşlerimiz buralardaki faaliyetlerden, tekkelerden, yayınlanan eserlerden ve akademik çalışmalardan, düzenlenen seminer ve sempozyumlardan bizleri haberdar etseler, Müslümanların irtibat ve birliğine yani çok önemli bir davaya da büyük hizmet etmiş olurlar. Afrika, ülkemizin de oraya ciddi bir yönelişinden sonra, yardım kuruluşlarımızın odağı haline gelen bir kıta oldu; buralarda bulunan kardeşlerimiz Şazeliyye’nin şimdiki durumu ve etkinliği, Afrika’nın içlerinde ve batısında yaygın olan Ticâniyye tarikatının çalışmaları vb. hakkında biz Anadolu Müslümanlarını bilgilendirseler ne kadar hayırlı bir iş yapmış olurlar.
Şazelî-Darkavî Şeyhi Ahmed el-Alavî Hazretlerinin
Hayatı, İrşadı ve Eserleri Üzerine
Cezayir’in Müstegânim** şehrinde 1869 doğmuş olan Şeyh Ahmed el-Alavî (Ebu-l-Abbas Ahmed bin Mustafa el-Alavî) kaddesallahu sirruh-ul-âlî, çocukluğunda düzenli ve kurumsal bir öğrenim görmedi; Kur’an’ı babasından öğrendi ve üçte birini hıfzetti; ailenin maddi durumu iyi olmadığından birçok işte çalıştı; babasının kendisi 16 yaşındayken vefatı üzerine ailesinin bütün sorumluluğunu üstlendi. Çocukken yeterli tahsil alamamıştı ama genç yaşlarındayken bunu telafi etti, bütün gücüyle ilme yöneldi ve bu arada Şâzeliyye(1) tarikatının Darkaviyye(2) şubesinin kollarından İseviyye’ye(3) bağlandı. Şeyh Muhammed el-Buzidî (1824–1909) kaddesallahu sirruh-ul-âlî ile karşılaşıp ona intisap etti, yanında 15 sene kaldı, onun mukaddemi (vekil, halife) oldu; süluk ve irşadını onun vesilesiyle tamamladı. Şeyhi yerine halife tayin etmemişti ama tarikat kardeşleri, aralarından birçoğunun gördüğü sadık rüyalar üzerine, ona inabe (biat) ettiler, o da böylece 25 yıl sürecek olan irşadına başlamış oldu.
İrşadının ilk yıllarında bir taraftan, şeyhinin vefatı ve onun irşada başlaması üzerine her yerden gelen müridlerin inabelerini kabul ediyor, diğer yandan tarikatı yeniden teşkilatlandırıyordu. Bu arada El-Minah-ul-Kuddusiyye kitabını bastırmak için Cezayir’e gitti, bastıramayınca Tunus’a geçti; orada Şazelî-Darkavî tarikatının diğer kollarına bağlılarla görüştü ve onlara Mürşid-ül-Mu’în kitabını okuttu, va’z u nasihatta bulundu; El-Minah-ul-Kuddusiyye kitabı burada basıldı. Daha sonra Libya’nın Trablusgarb şehrine gitti, el-Hacc Mutuk adlı bir Türk şeyhiyle karşılaştı, bu zat ona kendi tekke ve bağlılarının başına geçmesini teklif etti ama o kabul etmedi.
Buradan soğuk kış şartlarına rağmen İstanbul’a giden bir gemiye bindi, 1909–1910 kışına denk gelen bu İstanbul seyahatinden umduğunu bulamadı, bunu kendisi (bir müridine vefatından birkaç sene önce yazdırdığı ve Sidi Adda tarafından derlenip 1936’da basılan otobiyografisi mahiyetindeki) er-Ravdatü-s-Seniyye’de) şöyle anlatıyor: “… Fakat istediğimi tam manasıyla yerine getirmem halifeyle alakalı isyanlar ve Türk halkı ile onların sözüm ona ‘Jön Türkler’ olarak adlandırılan reformcu gençleri arasında kısa bir zaman sonra patlak verecek sıkıntılar sebebiyle mümkün olamadı. Bu hareket devletin sürgün ettiği, bunun sonucunda Avrupa’nın muhtelif ülkelerine dağılmış kişilerce yönetiliyordu. Bu kişiler bulundukları ülkelerde tek amacı devleti eleştirmek ve devletin zayıflıklarını yabancı devletlerin gözleri önüne sermek olan gazete ve dergiler yayınlıyorlardı. Menfaatperestler bu yıkıcı harekette açık delik ve kapılar buluyor, ite kaka kendilerine yol açıp maksatlarına vâsıl oluyorlardı. Bu sebeple halife bu örgütün reisini tutuklamak ve hapse atmak mecburiyetinde kaldı. Bu esnada Jön Türkler haddi hududu olmayan bir insafsızlıkla faaliyetlerine devam etti, ta ki nihayetinde amaçlarına ulaşıncaya dek. ‘Rönesans’, ‘Vatanperverlik’ ve ‘Reform’ ile aslında ne demek istedikleri, gözleri gören herkes için aşikâr oldu. Ama bu konuda fazla konuşmayacağım: Kemalistlerin yaptıkları şeyler, bu onur kırıcı hareketin izini adım adım takip etmeyi manasız kılıyor. Bu bölgelerde gerçekleştirmeyi umduğum yerleşme planımın çeşitli sebeplerden mümkün olmadığına karar verdim., bu sebeplerden en önemlisi bu bölgelerin padişahlıktan cumhuriyete, cumhuriyetten de kuralsız bir diktatörlüğe dönüşme ihtimaliydi. (s.111–112)”
Kırk yaşlarındayken tarikatta teceddüd yapar, halvet sistemini ve bazı kuralları değiştirir ve Şazeliyye tarikatının Darkaviyye kolunun Alaviyye şubesini kurar; Fas’taki ana zaviyeden ayrılır, bu durum önceleri muhalefetle karşılanmışsa da sonradan bu şubenin daha büyük ilgiyle karşılanmasına vesile olmuştur.
1920’de tasavvufu müdafaa eden eserlerinden ilki olan el-Kavl-ul-Ma’ruf’u kaleme almıştır. Şeyh Ahmed el-Alavî’nin mücadeleci bir yönü de vardı ve 1922’de Lisânu Dîn, sonra da bunun yerine 1926 yılında da el-Belâg-ul-Cezâyirî isimli bir gazeteler çıkarmış; bu gazetelerde modernistlere, reformistlere, tasavvuf ve tarikata karşı çıkanlara uzun cevaplar vermiş, Müslümanların aydınlatılmasına çalışmıştır.
Şeyh Ahmed el-Alavî, Kuzey Afrika’da kendisi ya da mukaddemleri tarafından kurulmuş zaviyeleri ziyaret için sık sık küçük seyahatlere çıkardı. Fakirlerini yani müridlerini 40 günlük halvetlere sokar ve bundan taviz vermezdi; bir fakir halvetten çıkınca “önceki hayatı ile arasında kesin bir ayrım olurdu. Mesela bazıları dışarıdan gayet sıradan ve tek dertleri işleri, güçleri, çocuk yapmak ve kahvehanelerde laflamak olan inşaat işçileri gibi görünürlerdi. Ama artık tüm ilgi ve alakaları Allah’a yönelmişti, en büyük zevkleri zikirdi. (s.143–4)” Yetiştirdiği mukaddemleri kasaba ve şehirlerde kendisini temsil ediyorlar ve onları bazen irşad için değişik yörelere gönderiyor ve şu tavsiyede bulunuyormuş: “Kimseden, abdest almak için sudan başka bir şey istemeyin. (s.142)”
1926’da Paris Camii’nin açılışını yapmak ve ilk hutbeyi okumak üzere Paris’e gider. Şeyh Ahmed el-Alavî vefatından kısa bir süre önce Hacc vazifesini de eda eder; Kudüs ve Şam’a uğrar ve Müstegânim’e döner. Ardında 200 bine yakın mürid bıraktığı rivayet edilmektedir. Yerine Sidi Adda bin Tûnis (k.s.) geçmiştir. Tarikatı daha kendisinin sağlığında Şam; Yafa, Gazze (Filistin), Falûye, Aden, Addisababa, Marsilya, Paris, Laheyy ve Cardiff’te gibi şehirlere yayılmıştı. Vefatından sonra bu halkaya Liverpool, Hull, Shouth Shields, Birmingham dâhil olmuştur.
Meşhur ressam Abdülkerim Jossot (Gustave-Henri Jossot, 1996–1951), Michel Valsan [Şeyh Mustafa Abdülaziz, (1911–1974); Romanyalı diplomat, Muhyiddin İbni Arabî kuddise sirruh hazretlerinin eserlerini tercüme eden yazar, Etudes Traditonnelles dergisinin 1948–74 yılları arsındaki yayın yönetmeni], Fritjof Schoun (Şeyh İsa Nureddin el-Alavi ed-Darkavi el-Meryemî, 1907–1998; çoğunluğu köken olarak Hıristiyan ve Yahudi olan çok sayıda yetişmiş Müslüman müridi olmuştur); Yirminci Yüzyılda Bir Veli kitabının müellifi Martin Lings (Şeyh Ebubekir Siraceddin el-Alavî ed-Darkavî el-Meryemî); İsviçreli Titus Burckhardt (Sidi İbrahim, 1908–1984); Seyyid Hüseyin Nasr (doğumu 1933); Ian Dallas (Şeyh Abdulkadir Es-Sufi, (doğumu 1930) el-Alavî tarikatından feyz almış dünyaca meşhur aydınlardır. [Burada her ne kadar Darkavî-Alavî olmasa da Şazelî olan bir büyük aydının isminden bahsetmeden geçemeyeceğiz: Şeyh Abdülvahid Yahya yani René Guénon (1886–1951); Türkçe okurları onu birçok kitabından tanıyorlar. O da bir Şazelî şeyhi olan Abdurrahman Eliş el-Kebir’e müntesipti. Martin Lings Kahire’de iken onunla görüşmüş ve Lings vasıtasıyla Frithjof Schuon tarafından da ziyaret edilmiştir.]
Şimdi, el-Alavî hazretlerini daha yakından tanımak için, İsa Nureddin el-Alavî el-Darkavî el-Meryemî yani Fritjof Schoun’un şeyhi hakkında yazdığı ince ve derin cümlelerle baş başa bırakalım sizi (s.156–7):
“Her dini yapının sırlı cevheri, yani Batınî varlığı ile o dini, din yapan düşünce bu dinin havasını teneffüs edenlerce aynı şekilde müşahhaslaştırılamayacak kadar ince ve derindir. Bu dini yapılardan (modern Batı’nın anlayamadığı âlemlerden) birinin gerçek bir manevî temsilcisiyle karşılaşmak ve sadece o medeniyetin evladı olmakla kalmayıp sözkonusu medeniyetin yüzyıllardır candamarlarını besleyen fikri, şahsında temsil eden biriyle yüzyüze gelmek ne büyük bahtiyarlıktır.
Böyle manevî bir rehberle karşılaşmak yirminci yüzyılın ortasında bir Ortaçağ azizi yahut Sâmi peygamberlerden birisiyle yüzyüze gelmek gibidir. Birkaç ay önce Müsteganem’de vefat eden tasavvuf büyüklerinden Şeyh el-Hacc Ahmed bin Alîve ile karşılaştığımda intibam da böyle oldu.
Kahverengi cellâbesi ve beyaz sarığı, gümüş rengi sakalı sanki ondaki mübarekliğin ağırlığıyla aşağı doğru sarkmış uzun elleriyle, Efendimiz Halil (Allah’ın dostu) İbrahim’in zamanından kalma saf ve kadim bir havayı etrafa yayıyordu. Kısık, yumuşak bir sesle konuşuyordu. Sesi kırılmış bir kristal gibiydi, kelimeleri sesinden parça parça düşürüyordu… Gözleri mezarları aydınlatmak için kullanılan lambalar gibi eşyayı delip geçiyordu. Dışlarındaki kabukta gördüğü hep aynı hiçlik, içlerinde gördüğü ise hep aynı hakikatti. Bakışları keskin, esrarengiz sabitlikleri sebebiyle neredeyse katı ama yine de merhamet doluydu. Gözbebekleri sık sık sanki hayrete düşmüş yahut fevkalade bir manzara karşısında büyülenmiş gibi aniden büyürdü. İlahilerin, semaların ve virdlerin ahengi Şeyh’in içinde daima sürüyor gibiydi; bazen de ruhu, ism-i ilahînin zikrde saklı, erişilmez esrarına dalmışken başı ritmik olarak bir o yana bir bu yana sallanırdı. Öyle uzak, öyle ulaşılmazdı ve onun soyut sadeliğini anlamak öyle zordu ki sanki bir gerçek değil de hayal izlenimi veriyordu… Etrafı, aynı anda hem azizlere hem liderlere hem yaşlılara hem ölmek üzere olanlara gösterilen bir hürmet ve ihtiramla çepeçevriliydi. (Rahimahu Llah, Fritjof Schoun, Cahiers du Sud içinde, Ağustos-Eylül, 1935)”
Eserleri:
1. Miftah-uş-Şuhud fi Mezâhir-il-Vücud: Kozmoloji ve özellikle astronomi üzerine bir el kitabıdır.
2. Tefsir-ul-Kur’ân: Bakara suresinin 40. ayetine kadar lafızdan en kâmil manasıyla batınî olana kadar her ayet için dört ayrı tefsirin yapıldığı bir eserdir.
3. el-Mevâdd-ul-Gaysiyye en-Nâşi’u ‘an-il-Hikem-il-Gavsiyye: Süheyb Ebu Medyen’in vecizeleri üzerine bir şerhtir.
(Bu üç kitap, yayınlanmamıştır.)
4. el-Minah-ul-Kuddusiyye fi Şerh-il-Mürşid-il-Mu’îni bi-Tarîk-is-Sûfiyye: İbn Âşir’in (v.1631) Mürşid-il-Mu’în fi İlm-id-Din (Din İlminin Esaslar için Rehber) adlı eserinin şerhidir. Darkavî tarikatı mensuplarının ezbere bilmesi gereken bir kitaptır, böylece dervişler asgari manada dini öğreniyorlardı. el-Minah isimli şerhi Şeyh Ahmed el Alavî, ilk basımından sonra gözden geçirip bazı düzeltmeler yapmıştır; bu eser Şeyhin anlaşılması en güç eserlerinden birisidir.
5. Ünmûzec-ul-Ferîd: 1910’da yazılmış Besmele’nin noktasında saklı olan gerçek Tevhide işaret eden bir risaledir.
6. el-Kavl-ul-Makbul fi-ma Tetevassalu ileyh-il-‘Ukul: İslam, iman ve ihsan üzerine kısa bir izahtır.
7. Lubâb-ul-İlm fi Sûreti Ve-n-Necm: Necm suresinin tefsiridir (1915).
8. Devhatu-l-Esrâr fi Ma’na-s-Salâti ‘ala-n-Nebiyy-il-Muhtâr: Hz. Peygambere salat ve selam getirmek üzerine bir risaledir.
9. Divan: Şiirlerini içerir ve ilk baskısı 1921’de yapılmıştır.
10. Nûr-ul-İsmid fi Sünneti Vad’-il-Yedi ‘ale-l-Yed: Maliki mezhebi mensuplarının da namazda el bağlamaları gerektiğine dair fıkhi bir risaledir.
11. er-Risâletü-l-Alaviyye: Kelam, ibadet ve tasavvufla alakalı bin beyitlik bir eserdir.
12. el-Kavl-ul-Ma’rûf fi-r-Reddi ‘alâ men Enkere-t-Tasavvuf: İlk basımı 1920’de yapılmış tasavvufu müdafaa eden bir eserdir.
13. Mebâdi’u-t-Te’yid fi ba’di mâ Yehtacu ileyhi-l-Mürîd: Alavî tarikatına yeni girenler için basit bir dille 1926’da yazılmış ama bitmemiş bir eserdir.
14. Tefsîru Sûreti Ve-l-Asr: Asr suresinin tasavvufi bir tefsiridir.
15. Allah: el-Kavl-ul-Mûtemed fi Meşrûiyyyeti-z-Zikri bi’l-İsm-il-Müfred: 1927 yılı civarında yazılmış Allah isminin tekrarlanarak zikredilmesi hususunda el-Belâg-ul-Cezâyirî’de yayınlanmış yazılarından oluşan bir risaledir.
16. Risâletü-n-Nâsır Ma’rûf fi-z-Zebbi ‘an Mecd-it-Tasavvuf: 1927 yılı civarında yazılmış tasavvufu müdafaa eden bir risaledir.
Bu eserlerden Türkçemize tercümeler yapılmasını diledikten sonra bir şiirini sizlerle paylaşıyor ve Yirminci Yüzyılda Bir Veli kitabını mutlaka okumalısınız diyoruz, eğer “Ruhun hallerine karşı samimi bir ilgi” duyuyorsanız.
LEYLA
Yaklaştım Leyla’nın oymağına
Duyunca onun sesini
Öyle tatlı bir ses ki
İsterim hiç susmasın
Benden hoşnut oldu cezbetti beni
Aldı beni korumasına
Avuttu beni ve konuştu benimle
Oturttu beni karşısına
Kendisini bana yaklaştırdı
Kaldırdı benden ridasını
Beni dehşete düşürttü şaşırttı
Hayrete düşürdü güzelliğiyle
Aldı beni şaşırttı
Manasında kaybetti beni
Öyle ki onu kendim sandım
Ruhum ona feda oldu
Değiştirdi beni halden hale soktu
Bana kendi adını verdi
Beni topladı ayırdı
Kendi künyesiyle lakaplandırdı
Öldürüp beni parçaladı
Boyadı beni kanıyla
Öldürdükten sonra diriltti beni
Yıldızım ışık verdi onun semasında
Nerede ruhum nerede bedenim
Nerede nefsim ve onun aşkı
Leyla’dan bana bunların
Benden gizlenen sırların,
Hakikatinin nuru parladı.
Andolsun görmedi gözüm
Ne de müşahede etti ondan başkasını
Toplanmış onda manalar
Şanı ne yücedir onu var edenin
Ey güzelliği vasfeden işte benden
Sana bir şey onun senasından
Toplanmış onda manalar
Şanı ne yücedir onu var edenin
Ey güzelliği vasfeden işte benden
Sana bir şey onun senasından
Al benden şu fennimi
Bunu boş kibir sanma.
Kalp benden yana yalan söylemedi
Ona kavuşmakla sırrı zahir olunca
Yakınlık yok edince
Ben bâki oldum O’nun bekasıyla
(s.281–3; kitapta şöyle bir not bulunmakta: “Leylâ, “gece” manasına gelen bir kadın ismidir, burada Zât-ı İlâhî’yi temsil eder.)
_________________________
* Dergimizin 3. sayısında Ebubekir Siraceddin’in “Kur’an Süslemeleri ve Sembolizm” başlığıyla çevrilen bir yazısı ve kısa biyografisi bulunmaktadır (s.10–11).
** Kitapta “Müsteganem” olarak geçiyorsa da Diyanet İslam Ansiklopedisi’nde (DİA) yukarıdaki gibi yazılmış olduğundan onu tercih ettik. Bu tür konularda, yabancı dillerdeki yazımın değil de DİA’nın esas alınmasının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.
(1, 2, 3) http://www.dunyabizim.com/news_detail.php?id=2142 linkinde yayınlanan röportaj ve haberden iktibas edilmiştir.
(4) Seyyid Ebu-l-Hasen-i Şâzelî: 12. yüzyılda yetişen büyük velilerdendir. Tam ismi Ali bin Abdullah bin Abdülcebbâr, künyesi Ebü-l-Hasen, lakabı Nûreddîn’dir; Peygamber efendimiz alehissalatü vesselam hazretlerinin torunu Hz. Hasan radiyallahu anh’in soyundan gelmiştir. 1196 yılında Tunus’un Cebeli Zafrân bölgesinde bulunan Şâzele kasabasında dünyaya geldi. Bu bölgede doğduğu için Şâzelî adıyla meşhur oldu. Şâzeliyye adı verilen tasavvuf yolunun kurucusudur. İlme ve ilmi eserlere olan düşkünlüğünden gözlerini kaybettiği rivayet olunmaktadır; küçük yaştan itibaren ilim öğrenmeye başlayan Ebü-l-Hasen Şâzelî, dinî ilimlerin yanında fen ilimlerini de öğrendi. Tasavvufa ilgi duyan Şazelî hazretleri, Irak’a giderek buradaki âlimlerden Ebü-l-Feth Vâsıtî’nin sohbetlerinde bulundu. Daha sonra da uzun süre büyük velilerden Şerîf Ebû Muhammed Abdüsselâm İbni Meşîşi Hasenî hazretlerinin talebesi oldu. Kendi adıyla bilinen tarikatın başına vefatından sonra Abbas el-Mursî, onun yerine ise tarikatın yayılmasında büyük rol oynayan meşhur Hikem-i Atâî adlı eserin sahibi Taceddin İbni Atâullah el-İskenderânî geçti. Meşhur tarih felsefesici İbni Haldun da Şâzelî tarikatı mensuplarından idi. Tarikatın en yaygın olduğu bölgeler Cezayir, Tunus, Fas ve Mısır’dır. (kaddesallahu esrarahum) Ebü-l-Hasen Şâzelî, 1258 senesinde hac yolculuğu sırasında vefat etmiştir.
(5) Şeyh Mulay el-Arabî ed-Darkavî kaddesallahu sirruhu hazretleri (1779- 1823), Şâzeliyye’nin Fas kolu olan Darkavî tarikatının kurucusudur. (Mulay, Fas’ta, Hz. Peygamberin soyundan gelenler için kullanılır ve aslı “efendim”, sahibim” anlamına gelen “mevlaye”dir .) Tarikatı Fas, Cezayir ve diğer Kuzey Afrika ülkelerinde yayılmıştır. Mulay el-Arabî’nin halifelerinden Şeyh Muhammed Zafir el-Medenî‘nin, Sultan II. Abdülhamid’in de şeyhi olduğu söylenir. Mulay el-Arabî ed-Darkavî’nin Mecmû’ati Resâil başlığıyla toplanmış olan mektupları, Cüneyd Köksal tarafından Arapça aslından çevrilerek Bir Mürşidin Mektupları (İnsan Yay., İstanbul 2008) adıyla yayınlanmıştır. Bu mektupların Darkavî dergâhlarında okunduğu bilinmektedir.
(6) 1523’te vefat eden Muhammed b. İsâ (k.s.) hazretlerine dayanır.
/// Haydar Hepsev’in bu yazısı, Yüce Devlet Dergisi’nin 15 Şubat 2010 tarihli 4. sayısında yayınlanmıştır.)
Needed to create you this very small word to be able to thank you very much as before with your stunning basics you have provided on this site. This is so wonderfully open-handed with people like you to make publicly all that a number of us might have marketed as an e-book to earn some cash on their own, even more so considering that you could have tried it if you ever wanted. Those techniques as well acted to provide a easy way to be certain that someone else have similar dreams like my personal own to learn somewhat more pertaining to this issue. Certainly there are some more fun instances in the future for individuals that look over your blog.
I needed to send you the very little observation so as to say thanks a lot as before with the pleasing information you have contributed in this case. This is really remarkably open-handed of you to make unreservedly just what a number of us might have advertised for an ebook to end up making some money for their own end, chiefly seeing that you could possibly have done it if you ever considered necessary. These principles also worked like the good way to recognize that someone else have similar interest much like mine to know great deal more concerning this issue. I’m sure there are thousands of more pleasurable periods ahead for individuals who scan your blog.
Needed to draft you the very little word so as to thank you very much over again regarding the breathtaking information you have shown in this article. It was so unbelievably open-handed of you to provide publicly just what a number of people could have advertised as an e book to help make some dough for themselves, primarily considering the fact that you might have tried it if you wanted. Those suggestions likewise acted as a great way to know that some people have a similar dream really like my very own to find out very much more around this problem. I am certain there are some more fun opportunities in the future for folks who looked over your blog.
I truly wanted to write down a brief message to be able to express gratitude to you for some of the nice strategies you are sharing on this site. My time intensive internet lookup has finally been compensated with useful ideas to share with my good friends. I would say that many of us website visitors actually are definitely blessed to be in a good site with many marvellous professionals with valuable methods. I feel rather blessed to have seen your website page and look forward to really more amazing moments reading here. Thanks a lot once more for all the details.
My wife and i got now contented that Ervin could deal with his analysis by way of the ideas he obtained through your weblog. It’s not at all simplistic just to always be giving for free key points which usually a number of people have been making money from. We fully grasp we’ve got you to give thanks to for this. The type of illustrations you’ve made, the simple website menu, the friendships your site give support to instill – it is mostly sensational, and it’s really aiding our son in addition to our family consider that this article is fun, and that is pretty pressing. Thanks for the whole lot!
Thanks for all your hard work on this website. Kim takes pleasure in carrying out investigation and it is simple to grasp why. We hear all about the dynamic method you offer both interesting and useful guidance via this blog and as well inspire response from some others about this matter so my simple princess is in fact studying a lot of things. Take pleasure in the rest of the new year. You’re doing a very good job.
I in addition to my friends have already been digesting the best advice on your web page while quickly developed a horrible feeling I never expressed respect to the web site owner for them. My people ended up as a result glad to read through all of them and already have definitely been enjoying those things. We appreciate you turning out to be considerably considerate as well as for figuring out this sort of awesome guides most people are really wanting to understand about. Our own honest apologies for not expressing gratitude to you sooner.
I simply had to appreciate you once again. I’m not certain the things that I would have worked on in the absence of these thoughts shown by you relating to that subject matter. It had become an absolute hard concern in my opinion, nevertheless witnessing this well-written mode you resolved that forced me to weep with fulfillment. I’m grateful for this service and even hope that you comprehend what an amazing job you are always accomplishing teaching men and women through the use of your blog. More than likely you’ve never encountered any of us.
I wish to voice my affection for your kindness supporting individuals who require help on this particular situation. Your personal commitment to passing the solution all-around turned out to be rather insightful and have consistently made many people just like me to get to their endeavors. Your entire insightful advice can mean this much a person like me and far more to my mates. With thanks; from everyone of us.
I am only writing to make you understand of the awesome encounter my wife’s girl experienced browsing your site. She realized lots of details, which included how it is like to have a wonderful coaching style to get many people completely understand specific tortuous subject matter. You actually did more than her desires. I appreciate you for delivering those interesting, safe, explanatory and even unique thoughts on the topic to Emily.
I precisely needed to say thanks again. I am not sure what I would have carried out in the absence of those suggestions discussed by you regarding that theme. It had become a very daunting setting in my position, nevertheless being able to see a professional manner you resolved it made me to jump for fulfillment. Now i’m happier for your support as well as have high hopes you comprehend what a powerful job your are carrying out teaching people today through a web site. I am sure you haven’t encountered all of us.
I have to express my admiration for your generosity giving support to people who need assistance with that situation. Your personal dedication to getting the message all over turned out to be surprisingly useful and has continuously permitted individuals like me to reach their ambitions. This insightful key points can mean a great deal a person like me and even further to my colleagues. Thank you; from each one of us.
A lot of thanks for your entire work on this web site. Debby loves conducting investigation and it’s really easy to see why. We all hear all concerning the compelling form you provide very useful guides on your blog and as well as attract response from some others about this subject matter while our favorite princess is truly studying a great deal. Take advantage of the rest of the year. Your performing a really good job.
I just wanted to develop a comment so as to appreciate you for all the wonderful tips and tricks you are showing at this site. My time intensive internet search has at the end of the day been rewarded with professional insight to exchange with my family. I would claim that we readers are unquestionably endowed to exist in a fine website with many lovely people with insightful tips and hints. I feel extremely happy to have discovered your website and look forward to many more amazing times reading here. Thank you once more for all the details.
My husband and i felt really thankful that Chris could round up his web research because of the precious recommendations he came across while using the web page. It is now and again perplexing just to be giving freely guidance that many many others could have been trying to sell. And we all take into account we’ve got you to be grateful to for that. Those illustrations you made, the easy website navigation, the friendships you aid to create – it’s everything terrific, and it is helping our son and the family feel that the content is cool, which is quite fundamental. Thank you for the whole lot!
Thank you so much for providing individuals with such a pleasant chance to read from this website. It can be so pleasant and as well , packed with amusement for me and my office acquaintances to search your website not less than thrice weekly to see the newest tips you have. And definitely, we’re usually satisfied with all the staggering pointers served by you. Some two areas in this posting are completely the most effective I have had.
I actually wanted to post a brief comment in order to appreciate you for those lovely pointers you are giving out here. My extended internet search has now been paid with extremely good details to exchange with my contacts. I would assert that many of us site visitors are quite fortunate to live in a decent website with very many special individuals with valuable methods. I feel really grateful to have encountered your entire weblog and look forward to many more enjoyable minutes reading here. Thanks a lot once again for everything.
I’m also commenting to make you understand of the great discovery my friend’s child found browsing yuor web blog. She discovered some details, which include what it is like to possess a great teaching mood to have others quite simply learn about certain extremely tough subject areas. You truly did more than readers’ expected results. Many thanks for imparting these invaluable, healthy, educational and as well as cool tips about the topic to Sandra.
I’m writing to let you understand of the excellent encounter my friend’s daughter found going through your blog. She noticed lots of pieces, with the inclusion of what it’s like to have an excellent giving heart to have many more completely grasp specified advanced topics. You actually did more than our expectations. Thank you for displaying such useful, dependable, edifying not to mention fun thoughts on the topic to Tanya.
I simply wanted to develop a simple message to thank you for the remarkable pointers you are giving on this website. My time consuming internet search has at the end been rewarded with professional strategies to exchange with my co-workers. I would say that we site visitors are truly endowed to dwell in a wonderful network with so many marvellous professionals with valuable methods. I feel truly grateful to have seen your web pages and look forward to many more awesome minutes reading here. Thank you once more for a lot of things.
I would like to voice my admiration for your kind-heartedness in support of folks who really need help with this important concern. Your very own dedication to passing the solution all around came to be quite productive and has always allowed associates like me to realize their desired goals. Your own interesting tutorial implies a whole lot to me and far more to my fellow workers. Warm regards; from everyone of us.
My husband and i ended up being absolutely relieved when Ervin managed to round up his basic research via the ideas he grabbed from your own web page. It is now and again perplexing to simply choose to be giving out steps which usually the others have been making money from. We see we have you to be grateful to for this. The specific explanations you have made, the simple website navigation, the friendships your site help foster – it is mostly excellent, and it is making our son and the family reason why that situation is awesome, which is certainly wonderfully essential. Thanks for all the pieces!
I have to show my gratitude for your kindness in support of men who have the need for help with in this matter. Your personal dedication to getting the solution up and down came to be extremely informative and have consistently permitted employees like me to realize their endeavors. Your new invaluable help and advice can mean this much to me and additionally to my mates. Thank you; from all of us.
I truly wanted to write a note in order to express gratitude to you for these fabulous information you are giving on this site. My particularly long internet lookup has now been recognized with useful suggestions to exchange with my visitors. I would mention that many of us readers actually are unquestionably endowed to live in a perfect network with many lovely professionals with very helpful tricks. I feel quite happy to have used the webpage and look forward to plenty of more enjoyable moments reading here. Thank you once more for a lot of things.
I wish to point out my appreciation for your kind-heartedness for individuals that need help on your concept. Your real commitment to getting the solution all through was remarkably insightful and has without exception made workers much like me to arrive at their objectives. Your amazing helpful suggestions indicates this much a person like me and far more to my office workers. Thanks a ton; from all of us.
I precisely wanted to thank you very much once again. I am not sure the things that I could possibly have taken care of without the actual suggestions revealed by you on such a subject. It became an absolute troublesome scenario in my position, nevertheless considering the very expert tactic you managed it took me to leap for happiness. I am just happy for the advice and even hope that you really know what a powerful job you are undertaking training people today all through your blog. I know that you have never come across all of us.
I precisely needed to say thanks again. I’m not certain the things I would have undertaken without the type of techniques shown by you over such a area of interest. It had been an absolute scary setting for me personally, nevertheless encountering the very well-written approach you processed it forced me to cry with happiness. Now i am thankful for the information as well as hope that you realize what an amazing job that you are carrying out training some other people all through a web site. Probably you’ve never encountered all of us.
Thanks a lot for providing individuals with an extremely terrific chance to read critical reviews from this web site. It can be very beneficial plus packed with amusement for me and my office friends to visit the blog the equivalent of three times in 7 days to learn the fresh secrets you have got. Of course, I’m just actually fulfilled considering the impressive strategies served by you. Selected 4 points in this post are in fact the most suitable we have ever had.
I precisely had to thank you very much again. I’m not certain the things that I could possibly have worked on without the type of aspects documented by you over such a situation. It absolutely was the hard difficulty in my opinion, nevertheless noticing a professional approach you solved the issue made me to leap with happiness. Now i am grateful for your help and as well , hope you comprehend what an amazing job that you’re putting in instructing most people thru your web site. I am certain you have never encountered any of us.
Thanks a lot for providing individuals with a very terrific opportunity to check tips from this web site. It is usually very brilliant plus stuffed with a good time for me personally and my office friends to visit the blog not less than thrice per week to read the newest guidance you have got. And lastly, I’m actually impressed for the very good concepts you give. Certain 2 areas in this article are undoubtedly the most beneficial I’ve had.
Thanks for all your labor on this site. Kate enjoys doing investigation and it is simple to grasp why. Many of us notice all of the lively manner you offer invaluable guidelines on this website and therefore inspire participation from some other people about this subject matter plus our favorite girl is actually studying a great deal. Take advantage of the remaining portion of the year. You have been doing a superb job.
I intended to draft you one very little remark to be able to give thanks again relating to the awesome opinions you have shared in this article. This has been surprisingly open-handed with you to give publicly precisely what many of us would’ve supplied as an electronic book to help with making some money on their own, specifically since you might have tried it if you ever decided. Those inspiring ideas in addition served to become fantastic way to comprehend the rest have similar desire just as mine to figure out significantly more with respect to this problem. I’m certain there are several more pleasant situations up front for folks who read carefully your site.
I must show some appreciation to the writer for rescuing me from this predicament. As a result of browsing through the the web and obtaining views which were not powerful, I figured my entire life was done. Being alive devoid of the strategies to the problems you have fixed all through the post is a critical case, and ones which could have in a negative way damaged my career if I had not discovered your website. That know-how and kindness in touching all the details was excellent. I’m not sure what I would have done if I had not encountered such a thing like this. I am able to at this time look forward to my future. Thanks a lot very much for your skilled and result oriented help. I won’t hesitate to suggest your blog to any individual who ought to have recommendations about this topic.
I happen to be commenting to let you know of the perfect experience my friend’s child gained using your site. She even learned so many details, which include what it’s like to possess an excellent coaching character to let the mediocre ones very easily fully grasp specific advanced subject matter. You actually exceeded our own expected results. Thank you for presenting such productive, trusted, edifying and even easy tips on your topic to Kate.
Thanks for all of your effort on this web site. My daughter take interest in participating in investigations and it’s obvious why. Most of us hear all about the lively means you render simple tips and tricks by means of your web site and in addition inspire participation from people on the idea then our favorite child is undoubtedly starting to learn a lot of things. Take advantage of the rest of the new year. You’re the one performing a stunning job.
I not to mention my buddies came viewing the best secrets and techniques from the blog and unexpectedly came up with an awful suspicion I had not thanked the site owner for those techniques. Most of the men ended up so glad to see all of them and now have in reality been using these things. Many thanks for actually being quite helpful and then for using variety of smart topics most people are really eager to understand about. My very own sincere regret for not expressing gratitude to you earlier.
I want to express thanks to this writer for bailing me out of such a situation. After searching through the search engines and obtaining basics that were not powerful, I was thinking my life was gone. Living without the presence of strategies to the issues you have fixed by way of the write-up is a crucial case, and the kind which might have negatively affected my career if I had not come across your web blog. Your main capability and kindness in taking care of every part was crucial. I don’t know what I would’ve done if I hadn’t discovered such a stuff like this. I am able to at this time relish my future. Thank you so much for the skilled and results-oriented guide. I will not hesitate to suggest your blog to anyone who ought to have counselling on this situation.
I must convey my appreciation for your kindness for men and women that need assistance with in this matter. Your special commitment to passing the solution across ended up being wonderfully important and has frequently allowed men and women like me to arrive at their ambitions. Your own informative tips and hints denotes much to me and additionally to my colleagues. Thanks a lot; from all of us.
I’m also commenting to let you be aware of of the perfect encounter my child found viewing your web site. She discovered numerous things, most notably what it’s like to have an excellent teaching character to make men and women easily gain knowledge of specific tricky matters. You actually surpassed our desires. Thank you for displaying those necessary, safe, educational and as well as easy guidance on the topic to Gloria.
Thank you for each of your effort on this blog. My mom really loves managing investigations and it’s simple to grasp why. Almost all know all relating to the compelling method you give reliable tactics via the website and as well invigorate participation from some other people on the subject matter plus our own child is really being taught a whole lot. Have fun with the remaining portion of the new year. You are always conducting a stunning job.
I together with my pals happened to be reviewing the best key points from the website and then all of a sudden got a terrible feeling I had not expressed respect to you for those strategies. All the women are actually totally happy to read them and have in effect surely been loving those things. Thanks for genuinely indeed helpful and then for picking out variety of excellent themes millions of individuals are really desperate to be aware of. My personal sincere apologies for not expressing appreciation to you sooner.
I simply had to appreciate you once more. I do not know the things I might have implemented without the entire solutions shared by you relating to my theme. Completely was a very frightening situation in my circumstances, however , looking at a new specialised approach you treated it made me to leap with happiness. I am grateful for your guidance and then sincerely hope you recognize what an amazing job you have been accomplishing teaching the rest through the use of your site. I know that you have never got to know any of us.
My husband and i ended up being absolutely happy when Michael could finish up his reports with the precious recommendations he came across using your weblog. It’s not at all simplistic to just find yourself making a gift of tips and tricks which usually many others could have been trying to sell. Therefore we keep in mind we have got the website owner to be grateful to for this. The specific illustrations you’ve made, the easy web site navigation, the relationships you make it possible to create – it’s all great, and it’s really helping our son in addition to our family know that that topic is enjoyable, which is certainly pretty mandatory. Thanks for all!
I wanted to write you that very little observation so as to thank you so much once again on your exceptional thoughts you have documented on this website. It has been quite wonderfully generous with you to deliver without restraint just what a number of us could have sold for an ebook to end up making some cash for themselves, even more so given that you might well have done it if you desired. Those advice in addition worked to become a good way to realize that someone else have the same dream the same as my personal own to learn very much more related to this condition. I am certain there are many more fun moments in the future for individuals that find out your site.
I and also my friends were found to be checking out the best tactics from your web page then instantly I had an awful feeling I never expressed respect to you for those tips. Most of the young men became absolutely happy to read through all of them and have now in reality been having fun with them. We appreciate you genuinely quite considerate and also for opting for some beneficial guides most people are really eager to discover. My personal honest apologies for not expressing appreciation to earlier.
I simply wanted to write a quick note to say thanks to you for the lovely tips you are giving out at this site. My particularly long internet search has now been honored with good insight to write about with my great friends. I would claim that we readers actually are quite endowed to dwell in a very good site with many marvellous individuals with beneficial tricks. I feel pretty lucky to have discovered the web pages and look forward to really more pleasurable minutes reading here. Thanks once more for all the details.
I precisely had to thank you so much once more. I am not sure the things that I would have worked on without the ideas shared by you directly on such a problem. This has been the frightening condition in my opinion, but noticing this specialised approach you handled it took me to cry with gladness. Extremely happy for the assistance and then hope that you recognize what a great job that you’re accomplishing teaching people by way of a blog. Probably you haven’t met all of us.
I’m also commenting to make you understand of the remarkable experience my cousin’s princess developed browsing your blog. She picked up a wide variety of issues, most notably what it’s like to possess an incredible helping style to have a number of people without problems understand a variety of advanced things. You actually surpassed my expected results. Thanks for churning out such necessary, trustworthy, revealing and even cool tips on your topic to Ethel.
I am glad for writing to make you be aware of of the cool encounter my friend’s child undergone going through your webblog. She came to find too many pieces, which included what it is like to have an awesome teaching style to let the rest smoothly learn about selected extremely tough issues. You really surpassed visitors’ desires. I appreciate you for displaying such insightful, healthy, informative and in addition fun guidance on that topic to Evelyn.
I am glad for writing to make you be aware of what a incredible experience our child went through going through your webblog. She even learned a lot of issues, with the inclusion of what it’s like to have a great teaching heart to make a number of people without hassle master some extremely tough matters. You actually did more than our own expectations. Thank you for rendering such effective, trusted, informative and even unique guidance on that topic to Julie.
I truly wanted to make a brief comment in order to express gratitude to you for all of the superb suggestions you are giving at this site. My rather long internet investigation has at the end been paid with high-quality suggestions to exchange with my classmates and friends. I ‘d tell you that most of us website visitors actually are quite endowed to be in a magnificent network with very many awesome professionals with interesting opinions. I feel pretty grateful to have come across the web site and look forward to some more cool moments reading here. Thanks a lot again for all the details.
Thank you a lot for providing individuals with an extremely pleasant opportunity to read from this blog. It really is very lovely plus full of a lot of fun for me and my office fellow workers to search your website at least thrice every week to read through the latest things you will have. And indeed, I’m also usually happy for the magnificent secrets you give. Certain 2 points in this posting are unquestionably the best we’ve ever had.
I simply wished to appreciate you once again. I do not know the things that I could possibly have done without the actual tips and hints revealed by you over such a subject matter. Entirely was a traumatic situation in my position, but observing your specialized style you handled that made me to leap with delight. Now i’m grateful for the service and as well , expect you are aware of a great job you have been doing training people by way of a site. I’m certain you have never encountered all of us.
I just wanted to make a simple note to be able to appreciate you for those stunning steps you are sharing on this site. My extensive internet look up has now been honored with brilliant facts to share with my colleagues. I ‘d repeat that many of us website visitors actually are rather endowed to exist in a very good place with so many brilliant individuals with helpful ideas. I feel extremely fortunate to have used your entire webpage and look forward to some more awesome minutes reading here. Thanks a lot once more for everything.
I would like to show thanks to this writer for rescuing me from such a issue. After looking throughout the online world and meeting tips that were not productive, I believed my life was well over. Being alive minus the approaches to the problems you’ve sorted out all through your main website is a critical case, and ones which might have negatively affected my career if I hadn’t discovered your web site. Your own personal understanding and kindness in maneuvering every aspect was important. I’m not sure what I would’ve done if I hadn’t come across such a thing like this. It’s possible to at this point relish my future. Thanks for your time so much for this impressive and result oriented help. I won’t be reluctant to refer your web blog to anyone who needs and wants guide on this subject.
Thank you a lot for providing individuals with an extremely brilliant possiblity to read articles and blog posts from this web site. It really is very ideal and also stuffed with amusement for me personally and my office acquaintances to visit the blog more than three times in 7 days to learn the latest issues you will have. And lastly, we’re certainly happy with the brilliant tips served by you. Some 2 ideas on this page are in fact the simplest I’ve had.
I must show appreciation to you for bailing me out of such a instance. Just after surfing through the the web and seeing notions that were not helpful, I thought my entire life was well over. Living without the solutions to the issues you have fixed by way of your main article content is a serious case, as well as those which could have adversely damaged my career if I had not noticed your web page. Your own personal competence and kindness in handling all the things was very helpful. I don’t know what I would have done if I had not come upon such a step like this. I am able to now look forward to my future. Thank you very much for the high quality and effective guide. I will not hesitate to refer your web page to anybody who requires counselling about this problem.
I not to mention my buddies appeared to be following the nice secrets located on your website while then I got a horrible feeling I never expressed respect to the web site owner for those techniques. These boys became for this reason warmed to read all of them and have in effect undoubtedly been taking pleasure in these things. Many thanks for truly being so thoughtful as well as for settling on certain nice subjects millions of individuals are really desirous to understand about. My sincere apologies for not saying thanks to sooner.
I have to express my appreciation to you just for rescuing me from this particular instance. Just after exploring through the the net and meeting solutions that were not pleasant, I was thinking my entire life was over. Existing without the answers to the problems you have solved through your guideline is a crucial case, and those that would have badly affected my entire career if I had not encountered your site. Your good ability and kindness in maneuvering the whole lot was important. I am not sure what I would’ve done if I hadn’t discovered such a subject like this. I am able to at this moment relish my future. Thank you very much for this professional and sensible guide. I won’t think twice to recommend your blog post to any person who would like guidance on this subject matter.
I am only commenting to let you understand of the brilliant discovery my daughter encountered checking the blog. She noticed a wide variety of things, with the inclusion of what it’s like to have an awesome teaching mood to let the mediocre ones without hassle know precisely some problematic subject areas. You really exceeded her expectations. Many thanks for giving such necessary, dependable, edifying and easy thoughts on your topic to Julie.
My spouse and i felt really relieved Louis managed to complete his inquiry through your precious recommendations he had from your blog. It is now and again perplexing to simply be making a gift of strategies which many others may have been trying to sell. So we keep in mind we have got the writer to give thanks to for this. All the explanations you made, the simple site menu, the relationships you will make it possible to instill – it is most spectacular, and it is making our son in addition to our family consider that this issue is pleasurable, which is tremendously essential. Many thanks for everything!
Thank you a lot for providing individuals with such a marvellous chance to read in detail from this blog. It is often very kind plus packed with amusement for me personally and my office mates to visit your website the equivalent of 3 times in a week to see the new secrets you have. Not to mention, we are usually happy considering the staggering inspiring ideas you give. Certain 4 facts in this post are easily the most suitable we have had.
I precisely had to thank you very much all over again. I do not know the things I might have undertaken in the absence of the type of ways shown by you concerning this topic. Previously it was an absolute intimidating setting in my opinion, however , viewing this skilled approach you processed the issue made me to leap with contentment. Now i’m happier for your service and even sincerely hope you find out what a powerful job that you are doing training most people with the aid of your webpage. I am sure you haven’t encountered any of us.
Thank you so much for giving everyone a very marvellous opportunity to read critical reviews from this site. It’s usually very terrific and as well , full of a lot of fun for me personally and my office mates to search your blog at minimum 3 times weekly to learn the latest stuff you will have. Of course, I’m also usually fascinated for the mind-boggling techniques you give. Selected 4 tips in this article are unquestionably the most suitable I have ever had.
I together with my buddies were actually reading the great key points from your site while quickly I had a horrible feeling I had not expressed respect to the web blog owner for those secrets. Those young men came consequently joyful to study all of them and have in effect simply been enjoying these things. Thanks for being simply thoughtful and for settling on this kind of helpful resources millions of individuals are really desirous to know about. My sincere regret for not saying thanks to you earlier.
I wish to show appreciation to you just for rescuing me from this particular situation. Because of checking throughout the the net and meeting proposals which are not productive, I was thinking my life was over. Existing without the presence of strategies to the problems you have resolved by means of your entire website is a serious case, and the ones which could have adversely affected my career if I hadn’t noticed your web page. Your primary mastery and kindness in controlling all things was vital. I don’t know what I would have done if I hadn’t encountered such a solution like this. I can also at this point look ahead to my future. Thanks for your time so much for your expert and amazing help. I won’t think twice to suggest your web blog to any individual who will need guide on this issue.
I definitely wanted to write a simple word so as to say thanks to you for these nice recommendations you are showing at this site. My considerable internet lookup has finally been recognized with professional details to exchange with my pals. I ‘d express that many of us website visitors actually are definitely lucky to exist in a fine place with many special individuals with insightful techniques. I feel very happy to have come across your entire website page and look forward to so many more excellent moments reading here. Thank you again for a lot of things.
Needed to send you a very small word in order to thank you so much the moment again regarding the fantastic tactics you’ve contributed at this time. It is open-handed with you giving unhampered precisely what numerous people would have made available for an electronic book to make some profit for their own end, certainly since you could have tried it in the event you considered necessary. Those good ideas likewise served like the great way to understand that someone else have the identical dream the same as mine to find out a whole lot more with reference to this problem. I think there are lots of more fun periods in the future for those who see your site.
I intended to draft you a very small note to say thanks a lot once again just for the remarkable secrets you’ve provided above. It’s really unbelievably generous with people like you in giving without restraint what exactly numerous people might have offered as an e book to earn some dough for themselves, primarily now that you could possibly have done it in the event you considered necessary. Those inspiring ideas likewise acted to provide a fantastic way to be sure that most people have a similar eagerness similar to my personal own to understand a little more on the topic of this condition. I am sure there are some more enjoyable sessions in the future for those who read your blog post.
I happen to be commenting to let you know of the superb encounter my wife’s girl found visiting the blog. She even learned a lot of pieces, most notably what it’s like to have a very effective helping mood to get many more completely thoroughly grasp certain hard to do matters. You truly surpassed people’s desires. Many thanks for rendering such practical, trusted, explanatory and as well as easy tips on that topic to Evelyn.
I am glad for writing to let you be aware of what a terrific experience my child undergone studying yuor web blog. She discovered so many pieces, which included how it is like to have a very effective giving heart to get certain people without problems know just exactly specific advanced subject areas. You really did more than my desires. Many thanks for churning out those precious, healthy, revealing and also cool guidance on the topic to Emily.
I would like to show my passion for your kindness supporting folks who need help with this particular area of interest. Your very own commitment to getting the message up and down appears to be extremely informative and has specifically made professionals like me to reach their objectives. Your new warm and helpful hints and tips implies a whole lot a person like me and substantially more to my peers. Thanks a lot; from all of us.
I definitely wanted to jot down a brief message in order to thank you for all the splendid guides you are writing at this site. My time consuming internet lookup has at the end been honored with reasonable details to share with my co-workers. I would declare that many of us visitors are very much blessed to dwell in a fabulous network with very many outstanding professionals with helpful techniques. I feel rather lucky to have come across the site and look forward to some more excellent moments reading here. Thanks a lot again for all the details.
I precisely needed to thank you very much again. I’m not certain what I would have gone through in the absence of those suggestions documented by you on this topic. It truly was the daunting crisis in my view, but noticing this professional style you processed the issue forced me to jump over contentment. I am just grateful for this information and even expect you find out what a great job you happen to be undertaking instructing most people using your blog. Most probably you have never encountered all of us.
I and also my friends came reading the good procedures from your web page while unexpectedly came up with a horrible feeling I never expressed respect to the site owner for those strategies. These boys appeared to be absolutely warmed to read through them and have in effect honestly been having fun with them. Appreciate your really being simply kind and also for picking out certain amazing ideas most people are really desperate to know about. My personal honest apologies for not expressing appreciation to you earlier.
I wish to get across my gratitude for your kind-heartedness for those individuals that need help on this concern. Your special commitment to getting the solution all-around appeared to be exceptionally informative and have continually made girls like me to reach their dreams. Your own informative guideline implies this much to me and further more to my fellow workers. Regards; from all of us.
Thanks so much for giving everyone a very pleasant possiblity to read articles and blog posts from this site. It really is so lovely plus packed with a great time for me personally and my office friends to visit your website the equivalent of three times a week to see the latest things you have got. And definitely, I am also actually pleased for the beautiful tactics you serve. Selected 1 tips in this posting are undoubtedly the finest I’ve had.
I and also my pals ended up reading the nice strategies on your web blog and so instantly I got a terrible suspicion I had not thanked the site owner for those strategies. Those people became for this reason thrilled to learn them and already have in fact been loving these things. Appreciate your turning out to be very helpful as well as for considering these kinds of magnificent issues millions of individuals are really desirous to be aware of. Our own sincere apologies for not saying thanks to sooner.